Atrofia poduszki tłuszczowej pięty- charakterystyka

Natura wyposażyła nasze pięty w specjalne poduszki tłuszczowe, które stanowią ochronę, a zarazem absorbują wstrząsy. Dzięki nim nasza stopa jest zabezpieczona i może przenosić ciężar ciała. Poduszka, o której mówimy to nic innego jak tkanka tłuszczowa otoczona włóknami kolagenowymi.

Niewiele osób jest świadomych, że poduszka tłuszczowa, tak jak inne struktury naszego narządu ruchu, ulega naturalnemu procesowi starzenia i zużycia. W normalnych warunkach jej grubość waha się od 1 do 2 cm. Poniżej tych wartości przestaje spełniać swoje funkcje, a pięta nie jest już właściwie chroniona. Mówimy wtedy o tzw. atrofii poduszki tłuszczowej. Niestety jej zanik może powodować nieprzyjemne odczucia. Pacjent niejednokrotnie ma wrażenie, jakby kość stykała się bezpośrednio z podłożem. Dolegliwości bólowe mogą pojawić się w pięcie w czasie dłuższego chodzenia, z biegiem czasu mogą rozprzestrzeniać się także na całą stopę.

Atrofia poduszki tłuszczowej- przyczyny

1. Naturalny proces starzenia się organizmu;
2. Powikłanie w przebiegu innych chorób wpływających na tkankę łączną tj. reumatoidalne zapalenie stawów, twardzina, toczeń.
3. Cukrzyca, szczególnie u pacjentów, u których w przebiegu tej choroby rozwinęła się neuropatia;
4. Stopa wydrążona, czyli stopa z wysokim podbiciem. Taka budowa powoduje przeciążenie struktur biernych stopy, także poduszki pięty;
5. Nadmierne obciążenie stóp: otyłość, praca stojąca, noszenie butów na obcasach;
6. Urazy pięty np. w wyniku upadku na piętę;
7. Sport, szczególnie narażeni są biegacze długodystansowi, ultramaratończycy;
8. Wielokrotnie wykonywane zastrzyki sterydowe w okolice pięty.

Atrofia poduszki tłuszczowej – diagnoza

Bardzo często spotykam się z sytuacją, gdzie ból pięty kojarzony jest tylko i wyłącznie z ostrogami piętowymi. Tak jak pisałam we wcześniejszym artykule, ostrogi występują u co 2-3 osoby i tylko w przypadku 5% są przyczyną bólu. Nie powinniśmy zakładać zatem, że wpływają na występowanie dolegliwości bólowych pięty. W momencie, gdy poduszka traci swoją funkcję, dochodzi do zwiększonego obciążenia rozcięgna podeszwowego. Dlatego, jeśli mamy do czynienia z diagnozą zapalenia rozcięgna, powinniśmy ocenić funkcję poduszki tłuszczowej. Szczególnie w przypadku pacjentów powyżej 50 roku życia.

Diagnoza atrofii poduszki tłuszczowej stawiana jest przede wszystkim na podstawie badania klinicznego, które wykonuje lekarz w czasie wizyty. Badania obrazowe takie jak USG czy MRI są tylko uzupełnieniem. Badanie RTG wykonywane jest w celu wykluczenia innych patologii w obrębie pięty np. złamania zmęczeniowego.

Leczenie atrofii poduszki tłuszczowej

Niestety nie możemy zaproponować pacjentom wielu możliwości leczenia zachowawczego. Główne zalecenia dotyczą podłożenia pod piętę miękkich podkładek. Takie działanie w pewnym sensie kompensuje brak funkcji poduszki tłuszczowej. Oczywiście problem pojawia się latem, kiedy umieszczenie podkładki w obuwiu jest niemożliwe. W tym czasie możemy wspomóc się tapingiem, który podwija tkankę z zewnątrz stopy pod piętę.

W literaturze możemy znaleźć różne pomysły na leczenie atrofii poduszki tłuszczowej np.  podawanie osocza bogatopłytkowego lub komórek macierzystych. Informacje na temat tych dwóch terapii są jednak znikome. Nowoczesnym sposobem leczenia jest autogenny przeszczep tkanki tłuszczowej, w czasie którego tłuszcz pobierany jest z innej okolicy ciała i przeszczepiany pod piętę. Niestety tego typu zabieg został pierwszy raz przeprowadzony dopiero w latach 90. Pomimo że wyniki są obiecujące, nie jesteśmy w stanie przewidzieć wszystkich konsekwencji takiego działania. Badacze zastanawiają się, czy tkanka tłuszczowa jest w stanie zaadaptować się długoterminowo i czy nie dojdzie do jej obumarcia po dłuższym czasie.

Atrofia poduszki tłuszczowej pięty to temat trudny, ponieważ nie dysponujemy skutecznymi i sprawdzonymi sposobami leczenia. Z pewnością będę śledziła najnowsze doniesienia.