Mogłoby się wydawać, że bóle kręgosłupa dotyczą głównie osób starszych. Nie jest to do końca prawda. Oczywiście narząd ruchu starzeje się, a osoby po 60 roku życia częściej skarżą się na różnorodne dolegliwości. W przypadku kręgosłupa zazwyczaj są to jednak bóle przewlekłe o mniejszym natężeniu. Osoby młodsze pomiędzy 25 a 50 rokiem częściej cierpią z powodu ostrych stanów zapalnych. Niejednokrotnie słyszymy od naszych pacjentów, że najsilniejsze dolegliwości kręgosłupa pojawiały się u nich w młodości, a wraz z upływem czasu silne napady bólowe były rzadsze i mniej intensywne.

Ostry ból kręgosłupa- przyczyny

Zacznijmy od krótkiego wstępu. Dolegliwości odcinka lędźwiowego i szyjnego to obecnie prawdziwa plaga. Spotykamy coraz młodszych pacjentów, którzy poddawani są zabiegom operacyjnym. Większość ludzi przynajmniej raz w życiu doświadcza bólu kręgosłupa. Możecie znaleźć różnorodne teorie na temat przyczyn takich dolegliwości: brak ruchu, stres, zaburzenia endokrynologiczne, niedobory mikroelementów, schorzenia stawów biodrowych, fibromialgia… i wiele innych. Jeżeli weźmiemy jednak pod uwagę ostry ból kręgosłupa, czyli okresowy silne zaostrzenie dolegliwości to najczęstszą jego przyczyną jest dyskopatia, czyli uszkodzenie dysku międzykręgowego.

Dyski międzykręgowe, jak sama nazwa wskazuje, znajdują się pomiędzy kręgami. U osób młodych są dość elastyczne, ponieważ w 80% składają się z wody. Wraz z wiekiem zmieniają swoją strukturę, stają się coraz twardsze, a w konsekwencji kręgosłup robi się sztywniejszy. Wypukliny i przepukliny dysków spotykamy u większości ludzi, także tych 30-40 letnich. Wiele osób nie zdaje sobie sprawy z ich obecności, ponieważ zazwyczaj nie powodują bólu. Silne dolegliwości występują w momencie, kiedy w okolicy uszkodzonego dysku pojawia się stan zapalny. Jeżeli drażni on leżący niedaleko korzeń nerwowy, pacjent może odczuwać promieniowanie bólu do kończyn.

Dlaczego ostry ból kręgosłupa dotyka głównie młode osoby?

Ból kręgosłupa potrafi być bardzo dotkliwy. Niektórzy pacjenci doświadczają okresowych stanów zapalnych, które są tak silne, że uniemożliwiają podniesienie się z łóżka. Może to się wydawać dość dziwne, ale takie ostre bóle kręgosłupa są dużo bardziej intensywne u osób przed 50 rokiem życia. W późniejszych etapach życia częściej spotykamy dolegliwości przewlekłe o mniejszym natężeniu. Dlaczego? Na taki stan rzeczy wpływa kilka czynników.

Podstawowa kwestia to struktura dysku. U ludzi młodych są one dużo bardziej elastyczne. W przypadku przerwania ciągłości dysku jego wnętrze ma zatem dużo większą szansę na uwypuklenie się na zewnątrz. Co więcej, młode osoby mają z reguły większą ruchomość stawów międzykręgowych, dlatego bardzo ważną kwestią jest tu wydolność struktur, które stabilizują kręgosłup. Najważniejszą rolę odrywa tu zdrowy dysk, który jest bardzo silnie przytwierdzony do dwóch sąsiednich kręgów. Dodatkowo wspierają go mocne więzadła i mięśnie. Jeżeli dojdzie więc do uszkodzenia dysku u młodego człowieka, a dodatkowo więzadła i mięśnie są bardzo elastyczne, może pojawić się niestabilność, czyli nadmierna ruchomość danego segmentu. Idąc dalej, niestabilność coraz bardziej obciąża uszkodzony dysk, powodując coraz większe uszkodzenie. Niestety w związku z powyższym przepukliny dysku międzykręgowego u osób młodszych mają większą tendencję do progresji.

Zauważcie, że reakcja bólowa nie jest jednoznaczna ze stopniem uszkodzenia dysku. Jeżeli przyjrzymy się pacjentom, którzy w obrazie rezonansu magnetycznego mają bardzo podobne przepukliny, możemy spotkać się ze skrajnie różnymi objawami. U jednych ból będzie pojawiał się często z bardzo dużą intensywnością, u innych nie będzie występował wcale. Ma to związek m.in. z wielkością stanu zapalnego, jaki pojawia się w obszarze uszkodzonego dysku. Faktem jest, że u młodszych osób odpowiedź zapalna jest dużo intensywniejsza ze względu na sprawniejsze mechanizmy obronne i naprawcze. W momencie pojawienia się zagrożenia, czy uszkodzenia tkanki organizm ma dużo lepszą możliwość reakcji. Z tego właśnie powodu u osób młodszych stan zapalny związany z uszkodzeniem dysku zazwyczaj jest dużo bardziej intensywny.

Warto zwrócić uwagę na jeszcze jedną kwestię. Ból kręgosłupa u kobiet w wieku rozrodczym może ulegać nasileniu bezpośrednio przed okresem. Przyczyną tego zjawiska jest zwiększenie ogólnego stanu zapalnego, do którego dochodzi w tym czasie, a także wzrost objętości płynów w okolicy kręgosłupa. Więcej na ten temat przeczytacie w moim kolejnym artykule.

Dlaczego osoby starsze rzadziej cierpią z powodu ostrego bólu kręgosłupa?

W miarę upływu czasu kolagen, czyli podstawowy budulec struktur narządu ruchu staje się sztywniejszy. Ludzie starsi mają zatem dużo mniejsze zakresy ruchu w stawach. Wraz z wiekiem dyski są mniej elastyczne, dochodzi także do zwyrodnienia stawów międzykręgowych. Dodatkowo pojawiają się wyrośla kostne, czyli tzw. osteofity. Pomimo tak wielu negatywnych zmian, dużo rzadziej spotykamy tu ostre stany zapalne kręgosłupa. Naturalne usztywnienie powoduje, że dysk jest bardziej stabilny, ma mniejsze tendencje do uszkodzeń. W związku z powyższym wiele osób w młodości zmagających się z dyskopatią, w późniejszym wieku czuje się lepiej.

Warto zwrócić uwagę na jeszcze jeden mechanizm. Nasz organizm ma duże możliwości samoleczenia. Obecnie mamy dostęp do różnorodnych form obrazowania kręgosłupa, a większość pacjentów z dyskopatią ma wykonywane badanie rezonansu magnetycznego. Bardzo często obserwujemy, że przepukliny ulegają wchłonięciu. Częściej do takiego naturalnego wchłonięcia dochodzi w przypadku dużych przepuklin. Komórki żerne (makrofagi) towarzyszące stanowi zapalnemu, mają zdolność do „pozbycia się” fragmentu dysku, który wydostał się na zewnątrz. Co więcej, z wiekiem dysk traci wodę, staje się mniej elastyczny, a przepuklina delikatnie obkurcza się. Tym samym w otworze międzykręgowym jest więcej miejsca, a pacjent czuje się lepiej.

Niestety jak to w medycynie bywa, nie zawsze z wiekiem objawy bólowe ulegają zmniejszeniu. W wielu przypadkach pacjenci, którzy w młodości zmagali się z ostrymi stanami zapalnymi kręgosłupa, w wieku starszym cierpią z powodu dodatkowych dolegliwości. Problemem może okazać się nadmierna sztywność kręgosłupa, zmiany zwyrodnieniowe stawów międzykręgowych, a także stenoza kanału kręgowego. Warto zatem dbać o kręgosłup. Jeżeli w młodym wieku pojawiają się stany zapalne, najlepszym rozwiązaniem jest skonsultowanie danego przypadku z fizjoterapeutą. Właściwy trening, terapia i higiena dnia codziennego pomogą zabezpieczyć kręgosłup na przyszłość.