Jeśli zmagacie się z bólem pachwiny i chcielibyście dowiedzieć się, skąd pochodzi, muszę Was zmartwić. Liczba możliwych powodów jest tak duża, że niezbędna jest konsultacja ze specjalistą. Zauważmy, że pachwina łączy miednicę, tułów z kończynami dolnymi. Bóle występujące w tym rejonie mogą wynikać z dysfunkcji stawu biodrowego, kręgosłupa, ścięgien, spojenia łonowego czy kości miednicy. Dolegliwości mogą także pochodzić spoza narządu ruchu np. z narządów wewnętrznych. Jak znaleźć więc przyczyny bólu pachwiny?

Niestety pacjenci cierpiący z powodu bólu pachwiny odwiedzają wielu specjalistów, zanim zostanie postawiona prawidłowa diagnoza. Dlaczego? Mnogość możliwych przyczyn sprawia, że nie ma jednego badania czy testu, który pokazałby, skąd pochodzą dolegliwości. Próba postawienia diagnozy wymaga wnikliwego wywiadu i badania klinicznego, czyli takiego, które przeprowadzamy w gabinecie podczas wizyty.

Przyczyny bólu pachwiny

Ścięgna i mięśnie

Nie wiem dlaczego, ale większość pacjentów, którzy przychodzą do mnie z bólem pachwiny, jest przekonana, że przyczyną dolegliwości jest mięsień lub ścięgno. Rzeczywiście, jeśli spojrzycie na rysunki anatomiczne i porównacie je z lokalizacją bólu, możecie wywnioskować, że promieniuje on na przebiegu mięśnia. Niestety sprawa nie jest tak prosta. Warto wiedzieć, że bóle pochodzące z innych struktur narządu ruchu np. ze stawu biodrowego, czy spojenia łonowego także potrafią dawać ból, który promieniuje po wewnętrznej stronie uda.

Kiedy powinniśmy podejrzewać problem mięśniowy? Uszkodzenia w obrębie mięśni zazwyczaj występują niepodziewanie w czasie aktywności fizycznej lub nagłego ruchu. Większość pacjentów potocznie nazywa je „naderwaniem” lub „naciągnięciem”, które tak naprawdę oznacza mikrouszkodzenia w obrębie włókien. Najczęściej dochodzi do niego w miejscu przejścia mięśnia w ścięgno. Charakterystyczny jest tu nagły ból, ukłucie, które uniemożliwia kontynuowanie aktywności np. biegu. „Naciągnięcia” mięśni w rejonie pachwiny zazwyczaj dotyczą mięśnia przywodziciela długiego, prostego uda i biodrowo-lędźwiowego.

Przejdźmy do ścięgien. W rejonie pachwiny najczęściej spotkamy tzw. tendinopatie, czyli zmianami degeneracyjnymi ścięgna. W przeciwieństwie do uszkodzeń w obrębie mięśnia nie będziemy mieli tu do czynienia z nagłym i ostrym bólem, dolegliwości raczej nasilają się stopniowo. Przyczyny tendinopati są wciąż badane przez naukowców. Wiemy, że główną z nich jest zbyt duże obciążenie ścięgien w krótkim okresie, co często dotyczy sportowców amatorów, którzy chcą osiągnąć szybki rezultat. Wiele współczesnych badań pokazuje, że choroby ścięgien są związane także z czynnikami ogólnoustrojowymi tj. krążenie, hormony, czy poziom lipidów we krwi.

Staw biodrowy

Wymieniając przyczyny bólu pachwiny, musimy powiedzieć o stawie biodrowym, który jest jedną z głównych przyczyn dolegliwości w tej okolicy. Wszelkie patologie i schorzenia toczące się wewnątrz stawu powodują ból właśnie w obrębie pachwiny. Jedną z częstszych przyczyn jest choroba zwyrodnieniowa stawu biodrowego, czyli zużycie i uszkodzenie chrząstki stawowej. Zazwyczaj zmiany te dotyczą pacjentów starszych i są wynikiem naturalnego procesu starzenia stawu. Pierwszą oznaką uszkodzeń chrząstki najczęściej jest ograniczenie ruchomości stawu biodrowego, które występuje w wielu przypadkach dużo szybciej niż ból. W drugiej kolejności pojawiają się właśnie dolegliwości w okolicy pachwiny.

W przypadku pacjentów młodszych możemy mieć do czynienia z uszkodzeniami obrąbka stawowego, struktury chrzęstno-włóknistej, która jest przedłużeniem panewki stawu biodrowego. Jego przyczyną może być uraz stawu lub powtarzające się mikrourazy w czasie aktywności fizycznej. Obrąbek może ulec degeneracji także w wyniku dysplazji stawu biodrowego, czyli wrodzonej nieprawidłowej budowy stawu. Uszkodzenie tej struktury powoduje ból pachwiny, uczucie przeskakiwania i blokowania w stawie. Ból może nasilać się w trakcie aktywności fizycznej, dłuższego stania i siedzenia.

Warto powiedzieć także o konflikcie udowo-panewkowym, który polega na powstawaniu wyrośli kostnych na szyjce kości udowej lub panewce stawu, które w konsekwencji prowadzą do uszkodzenia chrząstki i obrąbka stawowego. Konflikt udowo-panewkowy powoduje, że staw ma nieprawidłowy zakres zgięcia i rotacji wewnętrznej. Charakterystyczny jest także silny ból pachwiny, szczególnie w czasie aktywności fizycznej.

Spojenie łonowe

Spojenie łonowe to kolejna struktura, często niedoceniana w diagnostyce bólu pachwiny. Jest to temat, którym szczególnie się interesuje. Zachęcam do zapoznania się z moimi wcześniejszymi artykułami o niestabilności spojenia, a także jego diagnostyce i leczeniu.

Ból spojenia łonowego jest bardzo trudny w diagnostyce, wymaga dokładnego badania manualnego. Możemy mieć do czynienia z różnymi rodzajami patologii tego rejonu: przeciążenie dysku, który jest jednym z elementów spojenia, niestabilnością lub zmianami zwyrodnieniowymi. Niestety standardowo wykonywane zdjęcie RTG lub USG może nie wykazać problemu, dlatego wielu pacjentów latami nie ma postawionej prawidłowej diagnozy.

Kręgosłup

Ból pachwiny może być związany ze schorzeniami kręgosłupa. Stany zapalne w rejonach górnych segmentów lędźwiowych mogą bezpośrednio podrażniać nerwy podążające do pachwiny. W wyniku skomplikowanych mechanizmów neurologicznych ból w tym rejonie może pochodzić także z dolnych segmentów lędźwiowych. Często pacjenci nie podejrzewają, że problem leży po stronie kręgosłupa, ponieważ ból może pojawić się tylko w pachwinie, bez żadnych dolegliwości w kręgosłupie.

Inne przyczyny bólu pachwiny

Niestety musimy zdać sobie sprawę, że ból okolicy pachwiny może dotyczyć także chorób i schorzeń pozaortopedycznych. Mówimy tu np. o patologiach narządów brzucha i miednicy związanych z problemami ginekologicznymi czy urologicznymi. Po pierwsze, warto powiedzieć o powszechnie występującej przepuklinie pachwinowej. Z pewnością słyszeliście to pojęcie, większość osób nie wie jednak, co tak właściwie oznacza. Jelita oraz narządy wewnętrzne jamy brzusznej otoczone są solidną warstwą ochronną: otrzewną, oraz mięśniami brzucha. Niekiedy jednak z różnych przyczyn dochodzi do osłabienia tej bariery i powstania przepukliny. W takich przypadkach pacjent może zauważyć miękkie uwypuklenie w okolicy pachwiny i brzucha, które nasila się w trakcie kichania, śmiania się, oddawania moczu czy stolca. Może pojawić się także ból w trakcie dotyku i aktywności fizycznej.

Częstą przyczyną bólu pachwiny są także żylaki powrózka nasiennego, które występują u 15% mężczyzn. W początkowym etapie zazwyczaj nie powodują dolegliwości. Choroba może powodować dyskomfort, ciężar lub tępe pobolewania w obrębie moszny i/lub pachwiny. Zazwyczaj objawy nasilają się w czasie długiego stania i aktywności fizycznej. W przypadku kobiet ból promieniujący z podbrzusza w stronę pachwiny może dotyczyć także jajników.

Pewne objawy towarzyszące bólowi pachwiny powinny nas szczególnie zaniepokoić. Należą do nich: pojawianie się objawów w nocy, gorączka, ból w czasie oddawania moczu, znaczne, bolesne ograniczenie ruchomości stawu biodrowego, czy zaburzenia czucia w okolicach uda. Przyczyn takiego stanu rzeczy mogą być choroby i schorzenia dość groźne dla zdrowia, wymagające szybkiej interwencji. Zaliczamy do nich m.in. infekcje stawu, złamania zmęczeniowe, martwice głowy kości udowej, nowotwory, tętniak aorty brzusznej, a nawet rzadko występujące tzw. „zamrożone biodro”.

Dzieci

Jeśli mówimy o bólu pachwiny, warto powiedzieć także o dzieciach. Przyczyny dolegliwości występujących w tym rejonie zazwyczaj są tu zupełnie inne niż w przypadku osób dorosłych.

Z pewnością powinien zaniepokoić nas nagły ból pachwiny u dziecka, szczególnie jeśli pojawił się w trakcie aktywności fizycznej. Dojrzewający narząd ruchu jest bardziej podatny na złamania awulsyjne, czyli oderwania wystających fragmentów kostnych. Kolejnym elementem jest obszar spojenie łonowego, który najpóźniej ulega dojrzewaniu. Z tego powodu w przypadku młodszych pacjentów możemy mieć do czynienia z przeciążeniem w obrębie jąder kostnienia kości łonowych. Charakterystyczna dla dzieci jest także choroba Perthesa oraz złuszczenie głowy kości udowej, gdzie charakterystyczne jest utykanie w trakcie chodu.