Zarezerwuj wizytę
stacjonarną

Polecamy nasz nowy kurs:
Kręgosłup "za biurkiem"

Zarezerwuj wizytę
stacjonarną

Niedobory magnezu a insulinooporność i cukrzyca. Sprawdź zależność!

Zaburzenia gospodarki węglowodanowej tj. insulinooporność i cukrzyca dotyczą coraz młodszych osób. Zazwyczaj ich przyczyną jest nieprawidłowa dieta, brak aktywności fizycznej i otyłość. Niejednokrotnie spotykamy także młodych, szczupłych i aktywnych pacjentów, którzy z niewiadomych względów zmagają się z tego typu problemami. W takich przypadkach najczęściej lekarze mówią o czynnikach genetycznych, które mogą mieć wpływ na wcześniejszy rozwój cukrzycy. Na pewno genetyka jest tu niezwykle istotna, niemniej jednak uważam, że stwierdzenie „czynniki genetyczne” w naszym kraju jest nadużywane. Kiedy nie znamy podłoża objawów pacjenta, zazwyczaj staramy się zrzucić je właśnie na pewne przyczyny niezależne od nas. W XXI wieku, kiedy dostęp do wiedzy i publikacji naukowych jest naprawdę duży, powinniśmy jednak patrzeć na pewne zjawiska nieco szerzej. W poprzednim artykule pisałam o zaburzeniu metabolizmu hemu- tzw. KPU, które może mieć wpływ na rozwój zaburzeń gospodarki węglowodanowej. W dzisiejszych chciałabym poruszyć inny bardzo ważny temat; związek niedoborów magnezu z insulinoopornością i cukrzycą.

Kilka słów o magnezie i jego roli w organizmie człowieka

Magnez jest niezbędny do funkcjonowania naszego organizmu. 99% tego pierwiastka znajduje się wewnątrzkomórkowo; głównie w kościach i mięśniach. Niestety badanie stężenia magnezu w krwi nie jest miarodajne. Dlaczego? Ponieważ organizm dąży do homeostazy i zazwyczaj uzupełnia braki we krwi kosztem innych tkanek. Warto także zwrócić uwagę, że wielu lekarzy uważa, że obniżenie jego ilości w osoczu świadczy o znacznych niedoborach w tkankach. Musimy jednak pamiętać, że prawidłowe stężenie magnezu w osoczu nie gwarantuje niedoborów tkankowych.

Wielu pacjentów wykonuje także badanie stężenia magnezu w erytrocytach, jednakże jest to badanie pośrednie i nie zawsze pokazuje niedobory. Najbardziej wartościowym sposobem określania ilości magnezu w organizmie jest badanie magnezu zjonizowanego, które niestety nie jest powszechnie dostępne ze względu na trudności diagnostyczne.

Niedobory magnezu są dużym problemem u współczesnych ludzi. Ze względu na trudności diagnostyczne myślę, że nie zdajemy sobie sprawy ze skali tego zjawiska. Niestety dieta współczesnego człowieka jest dość uboga w magnez. Ma to związek z przetworzeniem i dodatkami do żywności, mniejszym spożyciem różnorodnych ziaren, ciemnego pieczywa, a także z nawozami stosowanymi w rolnictwie. Nie powinniśmy zapominać także o stresie, który jest jednym z głównych przyczyn zużycia tego pierwiastka w organizmie człowieka. Warto wiedzieć, że mężczyźni powinni spożywać około 300-360 mg magnezu, kobiety zaś nieco więcej 400-420. Pierwiastek ten wchłania się główne w jelicie cienkim oraz w mniejszym stopniu w jelicie grubym.

niedobory magnezu
Magnez skumulowany jest głównie w tkance mięśniowej i kostnej.

Magnez jest niezbędny do prawidłowej mineralizacji kości, wpływa na gospodarkę wapniową, odpowiada także za funkcjonowanie układu nerwowego i mięśniowego. Co więcej, odgrywa istotną rolę w większości reakcji hormonalnych i procesie termoregulacji. Magnez bierze udział także w procesach odpornościowych naszego organizmu  Jest aktywatorem ponad 300 reakcji enzymatycznych, katalizuje reakcje szlaku oddechowego, syntezy kwasów nukleinowych oraz przemian białkowych i tłuszczowych. Pełni także bardzo ważną rolę w gospodarce węglowodanowej organizmu, o czym opowiem dokładniej w kolejnym rozdziale. Co więcej, magnez wpływa na prawidłową przepuszczalność błon komórkowych, uczestniczy w procesie skurczu komórek mięśnia sercowego i regulacji ciśnienia tętniczego krwi. Magnez jest zatem jednym z najważniejszych dla naszego życia pierwiastków.

Odpowiednie stężenie magnezu w organizmie człowieka jest niezwykle ważne, a jego braki doprowadzają do poważnych konsekwencji zdrowotnych. Zazwyczaj niedobory tego pierwiastka kojarzą nam się ze skurczami mięśni. Jest to oczywiście jeden z objawów, ale warto wiedzieć, że jest ich dużo więcej. Niedobory magnezu mogą doprowadzać do tzw. tężyczki, czyli nadpobudliwości nerwowo-mięśniowej objawiającej się bardzo wieloma niespecyficznymi dolegliwościami. Należą do nich nie tylko skurcze, ale także zaburzenia czucia (mrowienia, drętwienia), drgania mięśni, ogólne zmęczenie, stany lękowe i depresyjne i wiele innych, o których przeczytacie w moim kolejnym artykule.

Niedobory magnezu a insulinooporność i cukrzyca

Przejdźmy zatem do kwestii najważniejszej. Jaki związek mają niedobory magnezu z insulinoopornością i cukrzycą? Na wstępie krótkie wyjaśnienie. Insulinooporność oznacza obniżoną wrażliwości organizmu na działanie insuliny- hormonu odpowiedzialnego głównie za regulację poziomu cukru we krwi, ale także gospodarki tłuszczowej. Wraz z rozwojem insulinooporności i stopniowym zanikaniem produkcji insuliny, glukoza nie może być prawidłowo wykorzystywana przez organizm. Z czasem dochodzi do rozwoju cukrzycy, czyli zwiększonego stężenia glukozy we krwi. Podsumowując, insulinooporność jest bardzo niebezpieczna, ponieważ może doprowadzić do rozwoju cukrzycy typu 2.

Zarówno insulinooporność, jak i cukrzyca mają pewien związek z niedoborami magnezu. Temat jest dość zawiły, niemniej jednak spróbuje go przybliżyć. Obecnie wiemy, że niedobory magnezu występują u 14-48% pacjentów z cukrzycą. Mogą zatem dotyczyć nawet co drugiej osoby z zaburzeniami gospodarki węglowodanowej. Warto także dodać, że dużo większe niedobory występują u pacjentów, u których cukrzyca nie jest prawidłowo leczona. Myślę, że wskaźnik ten jest jednak zaniżony, ponieważ większość badań naukowych skupia się na określeniu poziomu magnezu we krwi. Jak pisałam wcześniej, organizm na bieżąco reguluje poziom magnezu we krwi, pobierając go z tkanek. Jeżeli we krwi obecne są braki, prawdopodobnie w tkankach jest już go naprawdę mało. Podejrzewam, że większość pacjentów z zaburzeniem gospodarki węglowodanowej ma większe lub mniejsze braki tego pierwiastka. Co ważne, badania naukowe bezsprzecznie podkreślają, że ludzie, którzy dostarczają z dietą mniej magnezu, mają większą szansę na rozwój cukrzycy typu II. Niedobory magnezu są oczywiście także dużym problemem w ogólnej populacji ludzi, którzy nie chorują na cukrzycę. Tutaj jednak odsetek jest znacznie mniejszy, wynosi 2.5-15%.

niedobory magnezu

Wiemy zatem, że niedobory magnezu z pewnością mają związek z zaburzeniami gospodarki węglowodanowej. Gdzie jest jednak początek? Czy możliwa jest sytuacja, gdzie początkowo pojawia się niedobór magnezu, a później insulinooporność i cukrzyca? Czy może mechanizm zawsze jest odwrotny, a zaburzania gospodarki węglowodanowej powodują zmniejszony poziom magnezu?

Po pierwsze, niedobór magnezu u pacjentów z cukrzycą wynika m.in. z faktu, że insulina reguluje wchłanianie zwrotne magnezu w kanalikach nerkowych. Insulina stymuluje także kanały potasowe, które również biorą udział w resorpcji magnezu. Jeżeli insulina nie działa prawidłowo, mechanizmy wchłaniania zwrotnego magnezu są zaburzone, dlatego dochodzi do jego utraty. Po drugie, w wyniku wielu skomplikowanych procesów insulina stymuluje wewnątrzkomórkowe stężenie magnezu. W przypadku cukrzycy, gdy tkanki są bardziej oporne na insulinę, może dochodzić zatem do niedoborów magnezu. Pacjenci z cukrzycą dużo częściej doświadczają więc skurczów mięśni, mrowień i innych objawów tężyczki.

Z drugiej strony magnez reguluje proces wytwarzania insuliny przez trzustkę. Jest tzw. kofaktorem dla glukokinazy, czyli jest niezbędny do jej działania. Glukokinaza to enzym katalizujący reakcję fosforylowania glukozy do glukozo-6-fosforanu. Taka reakcja zachodzi, kiedy glukoza wchodzi do komórki. Co więcej, magnez bierze udział w fosforylacji substratów insuliny i enzymów, które wpływają na kinazę białkową. Braki magnezu zmniejszają koncentrację wielu enzymów, zaburzają fosforylację substratów insuliny, a to wszystko powoduje zmniejszenie ilości tzw. transporterów glukozy głównie GLUT 4 w błonie komórkowej. Wiem, że wszystkie te terminy są dość trudne do zrozumienia. Warto jednak wiedzieć, że magnez pełni bardzo ważne funkcje dla prawidłowych procesów gospodarki węglowodanowej. Teoretycznie zmniejszona ilość magnezu może zatem wpływać na insulinooporność i zwolnienie procesu wytwarzania insuliny.

Wiemy zatem, że insulinooporność i cukrzyca wpływa na niedobory magnezu, a niedobory magnezu nasilają zaburzenia gospodarki węglowodanowej. Możemy mieć więc do czynienia z błędnym kołem, gdzie insulinooporność, czy cukrzyca wywołuje niedobory magnezu, a niedobory magnezu jeszcze bardziej nasilają zaburzenia gospodarki węglowodanowej. Na pewno nasuwa się tu jedno pytanie. Czy pierwotne niedobory magnezu mogą wywołać insulinooporność? Czy mogą być główną przyczyną zaburzeń gospodarki węglowodanowej? Myślę, że odpowiedź na to pytanie nie jest prosta. W świecie medycznym uważa się, że główną przyczyną inulinooporności i cukrzycy jest otyłość, brak ruchu zła dieta i oczywiście predyspozycje genetyczne. Zauważmy jednak, że w obecnych czasach spotykamy coraz więcej młodych osób, które pomimo odpowiedniego stylu życia, prawidłowej wagi, zmagają się z insulinoopornością, która w konsekwencji prowadzi do cukrzycy. W takich sytuacjach najczęściej lekarze mówią o skłonnościach genetycznych. Może jednak istnieją dodatkowe czynniki, które wpływają na pogorszenie gospodarki węglowodanowej? Może niedobory magnezu są jedną z takich przyczyn?

Istnieje także pewna zależność genetyczna pomiędzy niedoborami magnezu a cukrzycą typu drugiego. Badania pokazały, że polimorfizm pojedynczego nukleotydu (zmienność sekwencji DNA) dotycząca transporterów magnezu  jest ryzykiem wystąpienia cukrzycy typu II. Taka zależność dotyczy także pewnym odmiennych wariantów budowy kanałów potasowych.

Tak jak pisałam wcześniej, związek niedoborów magnezu z insulinoopornością i cukrzycą wymaga jeszcze wielu badań. Wiemy, że u wielu pacjentów suplementacja magnez może wspomóc leczenie.

Jedna odpowiedź

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Facebook
Twitter
LinkedIn

Polecamy nasz nowy kurs:
Kręgosłup "za biurkiem"

Zarezerwuj wizytę
stacjonarną

Może Cię zainteresować

Definicja niestabilności odcinka lędźwiowego Niestabilność odcinka lędźwiowego pojawia się w momencie, gdy jeden lub więcej z kręgów porusza się w sposób niekontrolowany. Mówiąc obrazowo, dany krąg wykonuje stosunkowo większy ruch niż inne. W sytuacji, gdy całościowe ruchy kręgosłupa są większe niż w ogólnej populacji, mówimy o tzw. hipermobilności kręgosłupa. Zazwyczaj ma ona podłoże genetyczne i jest związana z luźniejszą strukturą kolagenu….
Zapewne spotkaliście się ze stwierdzeniem: „wypadł mi dysk w plecach”, ” fizjoterapeuta nastawił mój dysk na właściwe miejsce”. Wypadanie dysku międzykręgowego to potoczny termin używany zazwyczaj w sytuacji, gdy w czasie nagłego ruchu czy schylenia, pacjent odczuwa silny ból w plecach. Mam wrażenie, że powiedzenie te jest bardzo głęboko zakorzenione w naszym języku. Próba walki z nim jest niestety trudna. Większość pacjentów rzeczywiście ma wyobrażenie,…
Ból krętarza- przyczyny Ból bocznej strony biodra (inaczej ból krętarza) zazwyczaj diagnozowany jest jako zapalenie kaletki krętarzowej. W poprzednim artykule wyjaśniałam, że sprawa nie jest tak oczywista. Najczęściej problem z kaletką jest tylko dodatkiem, a główną przyczyną bólu w tym rejonie są zmiany degeneracyjne ścięgien mięśni pośladkowych przyczepiających się w okolicach krętarza. W warunkach polskiej służby zdrowia pacjent zgłaszający się…

Nazywam się Ewelina Prekiel i jestem fizjoterapeutką. Moja pasją jest ortopedia i wszystko, co związane z narządem ruchu. Inspiracją do pisania artykułów są moi pacjenci, ich codzienne problemy i pytania. Staram się w przystępny sposób wyjaśnić zagadnienia medyczne, zawsze w oparciu o najnowsze doniesienia naukowe i własne doświadczenia. Moją pracę zawodową rozpoczęłam 9 lat temu. Od tego czasu specjalizuje się w ortopedii. Zajmuję się rehabilitacją po urazach i zabiegach operacyjnych, w bólach ostrych i przewlekłych narządu ruchu a także w wadach postawy. Wspólpracuję z młodymi sportowcami w zakresie prewencji i leczenia urazów.

© 2021 Fizjomind E. Prekiel. Wszystkie prawa zastrzeżone

Wykorzystujemy ciasteczka na tej stronie. W ramach naszej witryny stosujemy pliki cookies w celu świadczenia Państwu usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Państwa urządzeniu końcowym. Możecie Państwo dokonać w każdym czasie zmiany ustawień dotyczących cookies.