Kiedy nasze kolano zaczyna wydawać dźwięki, zazwyczaj wpadamy w panikę. Trzeszczenie, strzały, skrzypienie, przeskoki… to najczęstsze określenia odgłosów, które możemy słyszeć w trakcie ruchu. Czy dźwięki wydobywające się z naszych stawów wskazują, że dzieje się coś złego? Strzelanie w kolanach to temat rzeka. Postaram się w skrócie wyjaśnić, skąd biorą się takie odgłosy.

Dlaczego nasze kolana „strzelają”?

Strzelanie w kolanach zazwyczaj nie oznacza nic złego. Jeśli usłyszycie głośny pojedynczy odgłos np. w czasie przysiadu czy innej aktywności fizycznej, nie powinniście się martwić. Nawet jeśli takie strzały zdarzają się dość często, zazwyczaj są oznaką…. młodości. Zdrowy, ruchomy staw od czasu do czasu musi strzelić. Jest to wynik uwolnienia dwutlenku węgla rozpuszczonego w mazi stawowej. Oczywiście istnieje pewien wyjątek. Jeśli w czasie strzyknięcia czujemy ból, w takim przypadku zazwyczaj dzieje się coś niepokojącego. Szczególnie jeśli bolesne przeskakiwanie występuje regularnie, co kilka dni, tygodni czy nawet miesięcy. Niepokojący jest także obrzęk, ograniczony zakres ruchu, a także utrzymywanie się bolesności bezpośrednio po „strzale”. Dla lepszego zobrazowania problemu wyobraźmy sobie sytuacje, gdzie kucamy, ponieważ chcemy coś podnieść z podłogi. Nagle słyszymy głośny „strzał” w kolanie. Z trudem próbujemy wstać, ponieważ staw jest bardzo bolesny i nie możemy go do końca rozprostować. Dodatkowo po chwili zauważmy lekką opuchliznę. Oczywiście wizyta lekarska w takim wypadku jest niezbędna.

Strzelanie a staw rzepkowo-udowy

Trzeszczenie, chrupanie, seria cichych strzałów… to inny rodzaj odgłosów, charakterystyczny dla rzepki. (film poniżej). Jest to zazwyczaj spowodowane zmianami w stawie rzepkowo-udowym, czyli nierównościami i szczelinami w chrząstce stawowej. Fachowo mówimy o chondromalacji chrząstki stawowej. Odgłosy mogą być także spowodowane „zbaczniem” rzepki ze swojego prawidłowego toru ruchu w czasie zgięcia kolana. Przypadłość ta najczęściej dotyczy ludzi młodych przed 50 rokiem życia.

Musimy zdać sobie sprawę, że tak naprawdę prawie każdy z nas ma mniejsze lub większe zmiany w stawie rzepkowo-udowym. Bardzo często poza trzeszczeniem pacjent nie odczuwa dodatkowych dolegliwości. Oczywiście warto zastanowić się, czy takie objawy należy zgłaszać lekarzowi lub fizjoterapeucie? Zapewne w internecie znajdziecie różne opinie na ten temat. Niektórzy twierdzą, żeby w ogóle nie zwracać na nie uwagi. Inni straszą, mówiąc, że to „cisza przed burzą”, czyli pewna oznaka poważnych patologii. Trudno przyznać kto ma rację. Wielu pacjentów całe życie doświadcza strzelania pochodzącego ze stawu rzepkowo-udowego i nie stanowi to dla nich żadnego problemu. U innych zmiany w chrząstce pogłębiają się dość szybko. Z pewnością nie powinniście sami oceniać sytuacji i zawsze skonsultować się ze specjalistą.

Bolesne strzelanie w kolanach?

Sprawa staje się bardziej poważna w sytuacji, gdy strzelaniu kolana towarzyszy ból. Bolesny przeskok może być związany z:

• Uszkodzeniem łąkotki, która w niewielkim stopniu przemieszcza się w stawie, blokując tym samym normalny ruch kolana.
• Przeskokiem ścięgna na elemencie kostnym. Niektóre ścięgna położone w okolicy kolana mogą z różnych przyczyn ocierać się o elementy kostne i wręcz przeskakiwać w czasie ruchu. Słyszymy wtedy charakterystyczny przeskok, który często z czasem powoduje podrażnienie i wystąpienie stanu zapalnego. W takiej sytuacji ból i przeskok jest odczuwany po zewnętrznej części stawu.
• Dysfunkcje stawu- rzepkowo udowego. Tak jak pisałam wcześniej, różnorodne problemy z tym stawem są powszechne i większość z nich nie powoduje dolegliwości. Pewien odsetek pacjentów może jednak cierpieć z powodu poważniejszych jego dysfunkcji. W takim przypadku odczuwane trzeszczenie czy strzelanie może łączyć się z bólem.
• Przerośnięty fałd błony maziowej, który może wsuwać się pomiędzy rzepkę a kość udową.
• Choroba zwyrodnieniowa stawu kolanowego. Pierwszym objawem zazwyczaj nie jest strzelanie w kolanach a ograniczenie ruchomości stawu. W przypadku kolana charakterystyczne jest zmniejszenie zakresu zarówno wyprostu jak i zgięcia. Ból może pojawić się w początkowym etapie choroby, ale w wielu przypadkach występuje dopiero w momencie, gdy zmiany są już zaawansowane. Trzaski związane z chorobą zwyrodnieniową przypominają skrzypiące drzwi i zazwyczaj z powodu bólu i dysfunkcji stawu jest to najmniejszy problem.
• Uszkodzenie więzadeł. Jeśli doznaliśmy urazu stawu kolanowego np. podczas jazdy na nartach i w następstwie odczuwamy przeskok w stawie połączony najczęściej z dyskomfortem, możemy mieć problem niestabilnością kolana. Zazwyczaj odczuwany przeskok jest bardzo nieprzyjemny. Mamy wrażenie, że część kolana „wyskakuje na zewnątrz”.

Strzelanie w kolanach może być całkowicie fizjologiczne, może także wynikać z pewnych dysfunkcji stawu. Jeśli martwią Was odgłosy, które wydają wasze kolana, porozmawiajcie z fizjoterapeutą. To najlepszy sposób, żeby ocenić charakter naszych objawów i zdecydować, czy problem wymaga dalszej diagnostyki. Pamiętajcie jednak, że zdrowy staw co jakiś czas może wydawać odgłosy. Jest to jak najbardziej fizjologiczne i świadczy o zdrowiu naszych kolan.