Chodzenie ze stopami do wewnątrz- przyczyny
Wiele osób jest przekonana, że chodzenie ze stopami do wewnątrz wynika z pewnych wad w budowie stopy. Oczywiście takie sytuacje są możliwe, jednak tak naprawdę nie są częste. Zauważcie, że stopa jest końcowym elementem naszego narządu ruchu. To, jak ustawiają się nasze stopy, w dużo większym stopniu zależy od budowy naszych kolan, miednicy, kręgosłupa, ale co najważniejsze od budowy stawów biodrowych, co postaram się wyjaśnić w dzisiejszym artykule.
Kąt antetorsji szyjki kości udowej
To, jaką ruchomość mają nasze stawy biodrowe, zależy od fizjologicznej budowy elementów kostnych. Oczywiście możemy w pewien sposób wpłynąć na ich ruchomość przez regularne ćwiczenia, ale musimy pamiętać, że to genetyka jest tu determinująca. Niektórzy z nas mają bardzo sztywne stawy biodrowe i nigdy nie zostaną wybitnymi gimnastykami. Inni bez problemu potrafią wyćwiczyć szpagat.

Ustawienie naszych stóp zależy w dużej mierze od ruchomości i ustawienia stawów biodrowych. Determinuje je głównie wielkość rotacji wewnętrznej i zewnętrznej bioder. Osoby, które chodzą ze stopami skierowanymi do środka, bardzo często mają zwiększoną rotację do wewnątrz w stawie biodrowym i równocześnie zmniejszoną rotację w kierunku zewnętrznym. W takiej sytuacji automatycznie kończyna dolna ustawia się do środka. Warto wiedzieć, że ludzie różnią się, jeśli chodzi o stopień rotacji bioder w każdym kierunku. Możemy spotkać osoby, które siedząc po turecku, praktycznie dotykają kolanami do ziemi, co świadczy o dużej rotacji zewnętrznej w stawach biodrowych. U innych w takiej pozycji kolana będą wyżej nad ziemią.
Stopień rotacji zewnętrznej i wewnętrznej zależy głównie od budowy genetycznej naszych stawów biodrowych. Dokładniej jest warunkowany przez tzw. stopień antetorsji, czyli przodoskręcenie szyjki kości udowej. Antetorsja to kąt zawarty pomiędzy osią długą szyjki kości udowej a jej płaszczyzną międzykłykciową. U niemowląt i małych dzieci stwierdza się fizjologiczny wzrost kąta do koło 25- 40*. Z tego właśnie powodu staw biodrowy małego dziecka ustawiony jest w lekkiej rotacji wewnętrznej, a dzieci naturalnie stawiają stopy lekko do wewnątrz, szczególnie na początku, gdy uczą się chodzić. Kiedy dziecko rośnie, kąt ulega zmniejszeniu mniej więcej o około 1,5* rocznie, a u dorosłych osiąga około 15*. U niektórych dzieci jednak z różnych względów kąt antetorsji nie ulega zmniejszeniu i w późniejszym wieku widzimy charakterystyczny chód ze stopami do wewnątrz.
Zwiększony kąt antetorsji szyjki kości udowej może mieć podłoże genetyczne i często zauważamy go u kilku członków tej samej rodziny. Niektórzy naukowcy wskazują także, że zwiększona antetorsja może mieć związek z ułożeniem dziecka w łonie matki. Warto jednak wiedzieć, że również pewne inne czynniki mogą wpłynąć na jego wartość. Okres wzrostu jest dość newralgicznym momentem. Myślę, że w kontekście wad budowy biodra istotną rolę mogą odegrać tu wszelkie urazy i przeciążenia, które pojawiają się w tym czasie. Nie bez znaczenia jest także częste siedzenie z nogami do wewnątrz i inne zaburzenia funkcjonalne kończyn dolnych.
Kąt antetorsji u wielu pacjentów jest zwiększony w obu kończynach, co powoduje chodzenie z obiema stopami do wewnątrz. Bardzo często u moich pacjentów spotykam także sytuacje, gdzie w obu kończynach obserwujemy różny stopień antetorsji szyjki kości udowej. W takiej sytuacji jeden staw biodrowy posiada większy stopień rotacji do wewnątrz a drugi na zewnątrz. Czasem są to dość dyskretne zmiany, które nie są dostrzegalne przez pacjentów i nie mają znaczącego wpływu na zdrowie bioder. W innych sytuacjach są nieco większe, a pacjent w znacznym stopniu rotuje stopę do wewnątrz w czasie chodu. W takiej sytuacji zwiększona antetorsja ma zazwyczaj także wpływ na niesymetryczne ustawienie miednicy i może przyczynić się do rozwoju skoliozy. Co więcej, znaczne wady budowy biodra mogą mieć wpływ na uszkodzenia stawu, które pojawiają się w późniejszym wieku.
Inne przyczyny
Możemy spotkać sytuacje, gdzie nie mamy do czynienia ze zwiększonym kątem antetorsji szyjki kości udowej, a mimo to jedna lub dwie stopy kierują się do środka podczas chodzenia. Z moich obserwacji wynika, że takie przypadki są rzadsze, ale warto o nich wspomnieć. Problemem może okazać się niewłaściwe napięcie mięśni w obrębie miednicy i kończyn dolnych. Chodzenie ze stopami do wewnątrz obserwujemy niejednokrotnie u dzieci z nieprawidłowym napięciem mięśniowym, u dzieci z hipermobilnością stawów np. w przebiegu Zespołu Ehlersa-Danlosa. Tak jak pisałam wcześniej, stawianie stóp do środka może być także uwarunkowane budową samej stopy, kolana i miednicy. Nasz narząd ruchu jest całością, a ustawienie stóp zależy od innych elementów narządu ruchu.
Chodzenie z jedną stopą ustawioną do wewnątrz może mieć także związek z różnego rodzaju urazami czy kontuzjami, których doznaliśmy w czasie życia. Ten czynnik jest szczególnie ważny u osób dorosłych, które nie regenerują się już tak szybko, jak dzieci. Kiedy człowiek doświadcza urazu stopy, kolana, biodra często zaczyna ustawiać nieprawidłowo całą kończynę dolną. Ma to związek z obawą przed bólem lub z ograniczeniem ruchomości stawów. Niestety często takie ustawienie zostaje przetrwałe i pozostaje z pacjentem na dłużej.
Urazy, kontuzje, a także nasze stereotypy ruchowe i przyzwyczajenia również mają wpływ na nieprawidłowe napięcie pewnych grup mięśniowych. Temat jest bardzo zawiły, chciałabym jednak zaznaczyć, że ustawianie stopy do wewnątrz może wynikać z wielu czynników. Nie zawsze mają one związek z budową stawów biodrowych, kolanowych czy stopy. Często są one związane z nieprawidłowym napięciem mięśniowym i osłabieniem pewnych obszarów.
Chodzenie ze stopami do wewnątrz- co zrobić?
Jeżeli zauważyliście u siebie lub bliskich chodzenie ze stopami do wewnątrz, warto zgłosić się do fizjoterapeuty. Dzięki specjalistycznemu badaniu klinicznemu możemy ocenić:
- Prawdopodobieństwo zwiększenia kąta antetorsji szyjki kości udowej;
- Konieczność wykonania badań obrazowych i konsultacji z lekarzem;
- Inne czynniki, które mogą mieć wpływ na ustawianie stóp do środka: ustawienie miednicy, stawu biodrowego, kolanowego, stopy, oraz wydolność mięśni.
Po ocenie narządu ruch dobieramy odpowiednie ćwiczenia. Jeżeli problemem jest opisywany w dzisiejszym artykule kąt antetorsji, rehabilitacja jest bardzo ważnym elementem leczenia. Pomimo zmian w budowie w pewnym stopniu możemy zmienić ustawienia bioder, kolan i stóp. Oczywiście dużo zależy od stopnia zmian kostnych. Niestety nie jesteśmy w stanie zmienić budowy kości, dlatego w skrajnych przypadkach potrzebny jest zabieg operacyjny. Poprzez nasze działania rehabilitacyjne możemy poprawić siłę mięśni rotujących na zewnątrz staw biodrowy i w pewnym stopniu poprawić jego ruchomość. Co więcej, uczymy pacjenta jak funkcjonować na co dzień, jakich pozycji unikać. Jest to szczególnie ważne u dzieci, które mają tendencję do siadania z kolanami do wewnątrz. Uczymy także prawidłowych stereotypów ruchowych np. właściwego przysiadu. W przypadku osób, u których chodzenie ze stopami do wewnątrz wynika z innych czynników, działania rehabilitacyjne są dobierane bardzo indywidualnie. W takich sytuacjach musimy znaleźć przyczynę dysfunkcji.
Jedna odpowiedź
To bardzo ciekawe. Mam od dziecka POTS / dysautonomię i chodzę od dziecka ze stopami do środka, nie mam EDS. Mam wrażenie, że ten sposób chodzenia pomaga mi w napinianiu mięśni nóg, co jest zbawienne w przypadku POTS. Zauważym również, że w tej pozycji mam bardziej napięte mięśnie nóg jak stoje, niż jak mam stopy równolegle. Zauważyłam, też nie umiem stać z rozluźnionymi mięśniami nóg.