Zmiany zwyrodnieniowe stawu biodrowego bywają podstępne. U większości osób sygnał alarmowy, czyli ból, pojawia się późno, gdy chrząstka stawowa jest już bardzo uszkodzona. Często diagnoza jest szokująca, a pacjent zastanawia się, dlaczego nigdy wcześniej nie zauważył, że dzieje się coś niepokojącego.

Na szczęście poza bólem istnieją inne symptomy, które mogą wskazywać na początek choroby zwyrodnieniowej stawu biodrowego. To o nich właśnie przeczytacie w dzisiejszym artykule. Im wcześniej zostaną zauważone, tym większa szansa na podjęcie skutecznej rehabilitacji. Dzięki specjalistycznym technikom manualnym i ćwiczeniom domowym możecie przedłużyć zdrowie Waszych bioder.

Pierwsze objawy zwyrodnienia stawu biodrowego

1. Ograniczenie ruchomości stawu

Ograniczenie ruchomości stawu to jeden z pierwszych i podstawowych objawów, który pojawia się w przypadku zmian zwyrodnieniowych. Staw biodrowy to największy ze stawów naszego organizmu. Ze względu na swoją kulistą formę ma dużą swobodę ruchów. Staw biodrowy reaguje usztywnieniem na różnorodne schorzenia i choroby. Niestety nie każdy pacjent zauważa ograniczenie ruchomości. Z pewnością dużo częściej zgłaszają się do nas osoby aktywne fizycznie, które dostrzegają usztywnienie stawu w trakcie uprawiania sportu.

Warto zaznaczyć, że wiele osób ma pewną asymetrię w ruchomości stawów biodrowych nawet od wczesnego dzieciństwa. Często pacjenci nie są świadomi takich różnic, ponieważ przystosowali się do funkcjonowania z ograniczoną ruchomością. Różnice w zakresach ruchu mogą wynikać z dwóch czynników. Po pierwsze, bardzo wielu pacjentów ma wrodzoną nieco odmienną budową stawu. Czasem są to bardzo małe odchylenia, niestety część osób rodzi się ze znacznymi zmianami np. z dysplazją stawu biodrowego. Po drugie, pewne ograniczenia ruchomości nabywamy w ciągu życia. Wynikają one ze sposobu naszego funkcjonowania, urazów, długotrwałego siedzenia czy przyjmowania nawykowych pozycji.

W przypadku zwyrodnienia stawu biodrowego do ograniczenia ruchomości stawu dochodzi stopniowo w miarę zużywania chrząstki. Jako pierwszy zmniejsza się wyprost, którego ograniczenie wpływa niekorzystnie nie tylko na staw biodrowy, ale także kręgosłup, miednicę i kończyny dolne. Niestety pacjenci zazwyczaj nie zauważają ograniczeń ruchomości wyprostu. Dlaczego? Ponieważ w codziennym życiu najwięcej czasu spędzamy z biodrami zgiętymi np. podczas siedzenia. Co więcej, ograniczenia wyprostu zostają szybko skompensowane przez inne stawy. Pacjent zmienia sposób chodzenia, utyka, obserwujemy bujanie miednicy, pochylanie tułowia do przodu lub na boki. Co więcej, stopniowe ograniczanie wyprostu powoduje, że człowiek przyzwyczaja się do zmniejszonego zakresu ruchu, nie dostrzegając problemu.

W wyniku zwyrodnienia dochodzi także do ograniczenie rotacji stawu. Zazwyczaj jako pierwsza zmniejsza się rotacja wewnętrzna, czego pacjenci także z reguły nie zauważają. Dużo częściej dostrzegamy ograniczenie rotacji zewnętrznej, które przeszkadza np. w czasie siedzenia po turecku, czy kucaniu z kolanami na zewnątrz. Ostatnim najczęściej ograniczonym ruchem jest odwiedzenie, niemniej jednak warto wiedzieć, że w zaawansowanych zmianach zwyrodnieniowych ruchomość we wszystkich kierunkach może być gorsza. Więcej na temat ograniczenia ruchomości stawu biodrowego przeczytacie w moim wcześniejszym artykule.

2. Uczucie sztywności stawu biodrowego

Kiedy dochodzi do ograniczenia ruchomości stawu, obserwujemy zwiększenie napięcia mięśni. Pacjent odczuwa zatem sztywność nóg i rozpierania w stawie. Często takie odczucia są najbardziej dotkliwe rano lub podczas długotrwałego przebywania w jednej pozycji. Wiele osób ma problem ze wstaniem z krzesła w trakcie pracy przed komputerem. Sztywność obejmuje nie tylko pachwinę, ale także całe biodro, miednicę i kręgosłup. W niektórych przypadkach napięcie może obejmować także kończyny dolne.

W początkowym etapie zmian zwyrodnieniowych uczucie sztywności biodra zazwyczaj ustępuje po chwilowym rozchodzeniu, dlatego pacjenci nie wiążą ich z poważnymi dysfunkcjami. Często gwałtowne pogorszenie objawów pojawia się po przeciążeniu stawu np. po dźwiganiu, chodzeniu po górach czy intensywnych treningach sportowych. W takich sytuacjach pojawia się stan zapalny, coraz większa sztywność i ból pachwiny. W niektórych przypadkach takie zaostrzenie objawów ustępuje po kilku dniach lub tygodniach…. aż do następnego razu.

3. Przeskakiwanie i blokowanie stawu

Kiedy dochodzi do uszkodzeń chrząstki stawowej, pacjent może zauważyć przeskakiwanie w stawie podczas ruchu. Objaw ten występuje nie tylko w chorobie zwyrodnieniowej, dlatego zawsze powinien być oceniony przez specjalistę. Uczucie przeskakiwania może wiązać się także z ocieraniem ścięgien o elementy kostne, co często związane jest z pewnymi predyspozycjami wynikającymi z budowy stawu.

Niektórzy mogą mieć wrażenie chwilowego zablokowanie stawu, które niejednokrotnie powoduje znaczny ból. Najczęściej dochodzi do niego nagle w czasie gwałtownego ruchu. Po chwili odpoczynku i lekkiego rozruszania stawu zazwyczaj nieprzyjemne uczucie mija. Taki objaw warto zgłosić lekarzowi, ponieważ może być wynikiem ciała wolnego, które pojawiło się w stawie w wyniku zwyrodnienia. Warto dodać, że blokowanie nie zawsze jest objawem choroby zwyrodnieniowej, może pojawiać się w wyniku innych schorzeń stawu np. konfliktu udowo-panewkowego, patologii obrąbka stawowego lub konfliktu kulszowo-udowego.

2. Ból kręgosłupa

Ból kręgosłupa to objaw, które może pojawiać się już na samym początku różnych schorzeń stawu biodrowego, także choroby zwyrodnieniowej. Zauważcie, że odcinek lędźwiowy znajduje się bardzo blisko stawu biodrowego i ściśle z nim współpracuje w czasie codziennych czynności. Nawet niewielkie ograniczenie wyprostu może być kompensowane w kręgosłupie. W takiej sytuacji kręgosłup przejmuje funkcję biodra, co prowadzi do jego przeciążenia. W przypadku bólu kręgosłupa, szczególnie u osób starszych, gdzie zmiany zwyrodnieniowe występują najczęściej, niezwykle ważne jest zatem badanie zakresu ruchomości stawu biodrowego.

3. Nieprawidłowy stereotyp chodu

Zmiany zwyrodnieniowe rozwijają się latami. Latami także narząd ruchu pacjenta adaptuje się do coraz większego ograniczenia ruchomości stawu biodrowego. W konsekwencji obserwujemy zmianę stereotypu chodu, czyli poruszanie się w sposób odmienna niż ludzie zdrowi. Często pacjent nie jest świadomy, że chodzi nieprawidłowo, ponieważ układ nerwowy stopniowo przyzwyczaja się do nowej sytuacji i uznaje ją za normę. Co więcej, taka zmiana stereotypu chodu często pojawia się dużo wcześniej niż dolegliwości bólowe.

W jaki sposób chodzi pacjent ze zmianami zwyrodnieniowymi? Kiedy dochodzi do ograniczenia wyprostu, nie mamy możliwości prawidłowo przetaczać stopy. W takiej sytuacji pacjent intuicyjnie skraca krok, zaczyna utykać. Niektórzy zarzucają nogę do boku. Inni pochylają tułów do przodu lub na boki, co nazywamy tzw. kaczym chodem. W miarę rozwoju choroby dochodzi do osłabienia mięśni otaczających staw biodrowy, głównie mięśni pośladkowych.

Objawy zwyrodnienia stawu biodrowego- co robić, gdy zauważymy pierwsze symptomy?

Jeśli dostrzegliście u siebie objawy zwyrodnienia stawu biodrowego, po pierwsze zgłoście się do lekarza lub fizjoterapeuty. Na podstawie badania klinicznego, czyli takiego, które przeprowadzamy w gabinecie, jesteśmy w stanie z dużym prawdopodobieństwem określić, czy staw biodrowy funkcjonuje prawidłowo. Dopiero po takiej ocenie decydujemy, jakie badania obrazowe należy wykonać. Zazwyczaj w pierwszej kolejności zlecamy wykonanie zdjęcia rentgenowskiego, które pokaże stan chrząstki stawowej oraz pozwoli ocenić budowę samego stawu.

W przypadku stwierdzenia zmian zwyrodnieniowych dalsze działanie zależy od wielu czynników, głównie stopnia uszkodzenia chrząstki i objawów pacjenta.