Osoby cierpiące z powodu bólu odcinka szyjnego kręgosłupa niejednokrotnie decydują się na zakup specjalistycznych poduszek ortopedycznych. Zazwyczaj ich stosowanie pozwala zmniejszyć dolegliwości, niestety u części pacjentów reakcja może być wręcz odwrotna. Niektórzy zgłaszają, że leżenie na poduszce jest niekomfortowe a ból większy. Mogłoby się wydawać, że jest to wina nieprawidłowego doboru parametrów poduszki. Oczywiście jest to możliwe, niemniej jednak sprawa jest trochę bardziej skomplikowana. W dzisiejszym artykule postaram się wyjaśnić, co może być przyczyną takich reakcji.

Skąd pochodzi wieczorny i poranny ból odcinka szyjnego?

Bóle odcinka szyjnego mogą różnić się nie tylko intensywnością, ale także porą dnia, kiedy ulegają nasileniu. U części pacjentów mamy do czynienia z okresowymi stanami zapalnymi, gdzie ból gwałtownie nasila się, a ruchomość odcinka szyjnego jest ograniczona. Po kilku dniach, tygodniach, a w najgorszych sytuacjach miesiącach takiego zaostrzenia zazwyczaj dochodzi do wyciszenia stanu zapalnego. Pacjent znów zaczyna funkcjonować bez bólu. U innych osób dolegliwości mają charakter przewlekły i z różnym nasileniem pojawiają się codziennie. Taka różnorodność pojawiających się objawów wynika z odmiennych mechanizmów powstawania bólu odcinka szyjnego. Większość jego przyczyn ma związek ze schorzeniami ortopedycznymi tj. dyskopatia, zmiany zwyrodnieniowe, niestabilność stawów międzykręgowych, ból napięciowy czy fibromialgia.

Zarówno w stanach ostrych, jak i przewlekłych ból może nasilać się w nocy lub rano. Często pacjenci mają wrażenie, że dolegliwości mają związek z nieprawidłową pozycją głowy w czasie snu. Oczywiście może tak się zdarzyć, warto jednak zdać sobie sprawę, że ból w czasie leżenia zazwyczaj wynika z innych mechanizmów. Jeśli weźmiemy pod uwagę pacjentów w stanie ostrym, pora nocna może okazać się szczególnie trudna. W wyniku pewnych naturalnych procesów znaczne stany zapalne zazwyczaj zaostrzają się późnym popołudniem. Zauważcie, że wiele procesów zapalnych toczących się w organizmie ulega zwiększeniu w drugiej części dnia. Kiedy przechodzicie przeziębienie, temperatura rośnie właśnie w nocy, co powoduje gorsze samopoczucie. W przypadku dolegliwości przewlekłych ból w czasie spania może mieć związek z przymusową pozycją odcinka szyjnego, co wyjaśnię w kolejnych rozdziałach.

Dlaczego spanie na poduszce ortopedycznej może zwiększać dolegliwości?

Poduszka ortopedyczna pozwala na optymalne podparcie głowy, co wpływa na rozluźnienie mięśni i stwarza dobre warunki dla dysków i stawów międzykręgowych. Jej stosowanie jest szczególnie pomocne w przypadku pacjentów z mniej poważnymi schorzeniami odcinka szyjnego i bólami napięciowymi. Niestety w wielu sytuacjach może okazać się, że specjalistyczna poduszka nie pomaga, a czasem nawet zaostrza dolegliwości. Oczywiście problem może być związany z nieprawidłowym dobrem jej parametrów. Niestety często pomimo szczerych chęci i kupna wielu różnych poduszek, pacjent nie toleruje takiego rozwiązania.

Poduszka ortopedyczna a ostry stan bólowy odcinka szyjnego

W ostrym stanie bólowym odcinka szyjnego ułożenie głowy w czasie snu to prawdziwe wyzwanie. Wieczorem dochodzi do zwiększenia stanu zapalnego, co powoduje, że każda pozycja głowy powoduje ból. Większość stanów zapalnych tej okolicy zlokalizowana jest po tylno-bocznej stronie kręgosłupa w okolicy dysku lub stawu międzykręgowego. W takiej sytuacji, kiedy pacjent próbuje wyprostować szyje, ból może ulegać zaostrzeniu. Niestety leżenie to pozycja, która wprowadza odcinek szyjny w wyprost. Z tego właśnie powodu, w czasie stanu zapalnego leżenie może generalnie zwiększać ból. Zauważcie, że poduszka ortopedyczna dodatkowo wymusza wyprost, dlatego może okazać się nie do zaakceptowania w czasie wzmożonego bólu.

Jeśli czujecie zatem większy ból, nie powinniście leżeć na poduszce ortopedycznej na siłę. Takie działanie może spowodować jeszcze większe podrażnienie i zaostrzanie dolegliwości. W czasie stanu ostrego należy szukać ustawienia odcinka szyjnego, które jak najbardziej znosi dolegliwości. Warto wiedzieć, że każdy pacjent może czuć ulgę w zupełnie innej pozycji. Nie ma tu ustawienia uniwersalnego. Warto spróbować leżenia na boku, niektórzy moi pacjenci w okresie dużego bólu przyjmują jednak ustawienie odcinka szyjnego, które mogłyby się wydawać zupełnie niepoprawne np. leżenie na brzuchu ze zrotowaną głową. Zawsze szukamy ustawienia, które w największym stopniu znosi dolegliwości, ponieważ tylko w taki sposób jesteśmy w stanie ograniczyć stan zapalny.

Poduszka ortopedyczna a przewlekły ból odcinka szyjnego

Niestety w przypadku przewlekłych bólów odcinka szyjnego, także możecie się spotkać z sytuacją, gdzie zastosowanie poduszki nie pomaga pozbyć się dolegliwości. Pierwsza sprawa to dobór jej parametrów. Zauważcie, że różnimy się budową naszego ciała, szerokością barków, wielkością krzywizn naszego kręgosłupa, długością szyi. Wielu producentów poduszek ortopedycznych niestety proponuje tylko jeden rozmiar, inni zaledwie kilka. Może okazać się, że akurat w Waszym przypadku trudno znaleźć poduszkę, która odpowiednio podeprze odcinek szyjny. Taka sytuacja często ma miejsce w przypadku osób drobnych.

Kolejny element to nasze preferencje i nawyki. Zauważcie, że niektórzy bardzo lubią spać na wysokich poduszkach, podczas gdy inni na bardzo płaskich. Z pewnością jesteśmy przyzwyczajeni do pewnych pozycji od dziecka. Ustawienie kręgosłupa podczas snu przyjmujemy odruchowo. Dla przykładu przyjrzyjmy się osobom ze zwiększoną kifozą odcinka piersiowego. Tego typu ukształtowanie kręgosłupa zazwyczaj jest związane z wrodzoną budową kręgosłupa lub z pewnymi zaburzeniami, które pojawiły się w okresie wzrostu. Zaokrąglone plecy są charakterystyczne m.in. dla choroby Scheuermanna. Osoba ze zwiększoną kifozą piersiową zazwyczaj będzie preferowała leżenie na wyższej poduszce, ponieważ w czasie spania na placach na niższym podparciu szyja będzie zbyt odgięta. Co więcej, osoby ze znacznie zaokrąglonymi plecami w odcinku piersiowym bardzo często mają sztywny kręgosłup, który nie „rozpręża” się w czasie snu. Leżenie na niższej poduszce ortopedycznej w takich przypadkach może okazać się niekomfortowe.

Co zrobić, gdy poduszka ortopedyczna nie pomaga?

W sytuacji, gdy stosowanie poduszki ortopedycznej nie pomaga lub zaostrza ból, z pewnością należy sprawdzić jej parametry. W tym celu zalecam udać się do sklepu ortopedycznego lub fizjoterapeuty, który oceni ułożenie naszego kręgosłupa w czasie leżenia. Warto wiedzieć, że podczas spania poduszka powinna zapewniać podparcie lordozy szyjnej. Głowa musi znajdować się w przedłużeniu dalszej części kręgosłupa. Co więcej, w sytuacji, gdy preferujemy pozycję spania na plecach, należy wybrać poduszkę niższą. Osoby śpiące na boku generalnie powinny używać nieco wyższą wersję. Przy doborze poduszki warto zwrócić uwagę także na materac, na którym śpimy. Miękkie materace powodują zapadanie całego ciała, a w takim przypadku lepiej wybrać nieco niższą poduszkę. Wszystko zależy także od szerokości barków. Jeśli są szersze, w czasie spania na boku powinniśmy wybrać wyższą wersję.

Z pewnością nie należy używać poduszki, jeśli jej stosowanie zwiększa dolegliwości. Tak jak wyjaśniłam w poprzednich rozdziałach, niektóre dysfunkcje powodują, że „kręgosłup nie akceptuje” używania specjalistycznych poduszek. Czasem dużo lepsze okazać się może leżenie na zwykłej zupełnie płaskiej poduszce, a w niektórych przypadkach nawet bezpośrednio na materacu bez dodatkowego podparcia. Pamiętajcie, że wieczorny i poranny ból kręgosłupa świadczy o pewnych dysfunkcjach. Takie objawy zawsze warto skonsultować z fizjoterapeutą.

Jeżeli poszukujecie dobrych poduszek ortopedycznych, zapraszam do zestawienia najlepszych poduszek ortopedycznych dostępnych na rynku.