Tężyczka- wzmożona pobudliwość nerwowo-mięśniowa

Tężyczka to nie choroba. Jest to pewien zespół objawów wynikających z nadpobudliwości nerwowo-mięśniowej. Słowo „nadpobudliwość” oznacza nieprawidłową, zbyt gwałtowną odpowiedź układu nerwowego na bodźce. Taka nadreaktywność może być wynikiem wielu chorób i zaburzeń w organizmie człowieka. Przyczyną tężyczki może być zespół nieprawidłowego wchłaniania wapnia w jelicie, zapalenie trzustki, choroby tarczycy, czy zaburzenia gospodarki węglowodanowej: cukrzyca, hiperinsulinemia i insulinooporność. Należy brać pod uwagę także alergię, astmę, boreliozę, ale przede wszystkim niedobory mikroelementów tj. wapń, magnez, a także żelazo i witamina D. Niektóre z powyższych chorób są poważne, niemniej jednak tężyczka to najczęściej zbieg okoliczności, wypadkowa niegroźnych zaburzeń hormonalnych, nieprawidłowej diety, stresu, a nawet pewnych cech osobowości. Więcej podstawowych informacji na jej temat znajdziecie w moim wcześniejszym artykule.

Tężyczka jest szczególnie niebezpieczna, kiedy przyjmuje tzw. postać jawną. Dochodzi wtedy do napadów, które w skrajnych przypadkach mogą zagrażać życiu. W mojej praktyce zawodowej najczęściej spotykam jednak postać utajoną tężyczki. Utajona, czyli dająca pewne niecharakterystyczne objawy, które w różnym stopniu zmniejszają komfort życia. Niestety symptomy te zazwyczaj są bagatelizowane przez lekarzy. Pacjenci równie często są wysyłani do psychiatrów z diagnozą nerwicy i innych zaburzeń psychosomatycznych, a większość osób latami nie ma postawionej prawidłowej diagnozy.

Tężyczka- objawy nadpobudliwości nerwowo-mięśniowej

Jednym z głównych i najbardziej charakterystycznych objawów tężyczki są skurcze. „Skurcz” kojarzy nam się z nagłym, mocnym i bolesnym kurczeniem mięśnia, które mija po krótkim czasie. Tężyczka potrafi być jednak bardzo podstępna, a skurcze mogą przyjmować postać delikatnych drgań mięśni różnych okolic ciała ledwo zauważalnych przez pacjenta. Takie delikatne kurczenia często nasilają się pod wpływem zmęczenia i stresu. W mojej praktyce zawodowej spotykam także osoby, które pomimo stwierdzonej tężyczki skurczów nie doświadczają w ogóle. Odczuwają za to inne symptomy nadwrażliwości układu nerwowego. Jednym z nich jest wzmożone napięcie mięśni, w wyniku którego pojawia się sztywność i bolesność pewnych obszarów ciała. Bardzo często takie napięcia lokalizują się w szyi, barkach, plecach i pośladkach. Dodatkowo dochodzi do ograniczeń ruchomości stawów, częściej pojawiają się także stany zapalne w kręgosłupie. U wielu osób z tężyczką nasilenie napięcia mięśniowego pojawia się po wysiłku fizycznym i w trakcie stresu. Niektórzy zgłaszają także ogólne zmęczenie mięśni, które nie pozwala na podejmowanie aktywności fizycznej.

Tak jak pisałam wcześniej, tężyczka powoduje, że nerwy obwodowe są nadreaktywne. W takim przypadku pacjent może odczuwać dość dziwne dolegliwości np. delikatne drętwienia czy mrowienia, które występują się w różnych okolicach ciała. Nieprzyjemne objawy mogą pojawiać się praktycznie wszędzie, rzadko obejmują tylko jedną część ciała. Charakterystyczna dla tężyczki jest także zmienność obszarów mrowienia. Dolegliwości mają charakter „wędrujący”. Przez jakiś czas pacjent może odczuwać je np. w łydce, następnie na twarzy, czy dłoniach. Może pojawiać się także przeczulica skórna lub zupełnie przeciwnie osłabienie czucia- wrażenie tzw. „papierowej skóry” . Zaburzenia czucia najczęściej lokalizujące się w kończynach górnych i dolnych. Pacjent ma wrażenie, że dzieje się coś niepokojącego z układem nerwowym, często nie potrafi jednak dokładnie opisać swoich dolegliwości lekarzowi.

Tężyczka a bóle kręgosłupa

Zauważmy, że dolegliwości związane ze schorzeniami kręgosłupa są bardzo podobne do tych, które występują w przypadku tężyczki. Kiedy dochodzi do stanu zapalnego w obrębie uszkodzonego dysku lub stawu międzykręgowego, pojawia się ból, wzmożone napięcie mięśni i ograniczenie ruchomości kręgosłupa. W sytuacji, gdy stan zapalny drażni położone niedaleko dysku korzeń nerwowy, pacjent może odczuwać szereg objawów neurologicznych. Tężyczka może powodować podobne objawy: uczucie napięcia w plecach, szyi i kończynach, uczucie mrowienia, drętwienia i ból promieniujący na obwód. Czasem dość trudno odróżnić, skąd tak naprawdę pochodzą dolegliwości. Analiza danego przypadku wymaga zatem bardzo dokładnego badania klinicznego. Na podstawie wnikliwej oceny pacjenta możemy dostrzec, że przyczyna tego typu dolegliwości jest związana z nadpobudliwością nerwowo-mięśniową. Z drugiej strony tężyczka może zaostrzać dolegliwości, które rzeczywiście pochodzą ze struktur kręgosłupa. Mówiąc inaczej, ból może być dotkliwszy, a objawy podrażnienia nerwów większe niż w przypadku osób bez nadpobudliwości nerwowo-mięśniowej.

Tężyczka utrudnia leczenie kręgosłupa

W przypadku pacjentów z diagnozą dyskopatii, czy zmian zwyrodnieniowych stawów międzykręgowych współwystępująca tężyczka może utrudniać leczenie. Dlaczego? Po pierwsze, osoby z nadpobudliwością nerwowo-mięśniową mogą nie tolerować wysiłku. Nietolerancja wysiłkowa jest związana z szybszą męczliwością mięśni, co często zniechęca pacjenta do aktywności. W trakcie ćwiczeń mogą pojawić się drżenia i trudności w napinaniu mięśni.

Co więcej, większość osób z tężyczką ma zmniejszoną tolerancję na dotyk. Co to oznacza w kontekście rehabilitacji? Zauważcie, że w czasie zabiegów wykorzystujemy wiele technik terapii manualnej i tkanek miękkich, gdzie wprowadzamy ucisk na tkanki. Niestety pacjent z tężyczką może nie tolerować bodźców mechanicznych, które niejednokrotnie zaostrzają objawy. Dolegliwości mogą nasilać się bezpośrednio po terapii lub na drugi dzień. W czasie rehabilitacji musimy zatem wprowadzać mniejszą siłę ucisku, szczególnie w początkowym etapie leczenia.

Zachęcam do zapoznania się z moim kolejnym artykułem dotyczącym rehabilitacji pacjentów z tężyczką.