Zespół bow-huntera- charakterystyka

Zespół bow-huntera (zespół łucznika) powoduje różnorodne objawy podczas rotacji odcinka szyjnego, rzadziej podczas wyprostu. Przyczyną objawów jest chwilowa niedrożność tętnicy kręgowej. Dysfunkcja jest związana z ruchem szyi, dlatego u jej podstaw mogą leżeć różne dysfunkcje odcinka szyjnego. Jednym z najbardziej charakterystycznych objawów zespołu bow-huntera są zawroty głowy, ale jak przeczytacie w kolejnym rozdziale, objawów może być dużo więcej.

Żeby lepiej zrozumieć problem, zacznijmy od podstaw. Tętnica kręgowa pochodzi od tętnicy podobojczykowej. Kieruje się ku górze, gdzie podąża od szóstego kręgu szyjnego w wyrostach poprzecznych. Opuszcza kręgosłup pomiędzy pierwszym a drugim kręgiem szyjnym. Oczywiście występują dwie tętnice kręgowe po obu stronach kręgosłupa. W okolicy kości potylicznej łączą się, tworząc tętnice postawną. Tętnica kręgowa jest istotnym naczyniem w kontekście unaczynienia mózgu. Ograniczenia w przepływie mogą doprowadzać zatem do zespołu kręgowo-podstawnego.

Warto dodać, że w przypadku zaburzenia w przepływie w jednej tętnicy kręgowej pacjent może nie odczuwać żadnych dolegliwości. W takich sytuacjach krążenie jest zapewnione poprzez drugą tętnicę kręgową oraz redystrybucję krwi przez koło tętnicze Willisa i tętnice szyjne wewnętrzne. Objawy dużo częściej pojawią się u pacjentów, gdzie poza zespołem bow-huntera dodatkowo współistnieją inne zaburzenia np. hipoplazja jednej z tętnic kręgowych, brak połączenia z tętnicą podstawną czy wrodzona lub nabyta zmniejszona szerokość światła tętnicy.

Zespół bow-huntera- przyczyny

Do ucisku tętnicy kręgowej bardzo często dochodzi na poziomie pierwszego i drugiego kręgu szyjnego (C1-C2), szczególnie jeśli mówimy o ludziach młodych. Górny odcinek kręgosłupa szyjnego powinniśmy także częściej brać pod uwagę u osób po wypadkach komunikacyjnych czy u pacjentów z hipermobilnością stawową. Ucisk na niższych segmentach pojawia się częściej u osób starszych w wyniku zmian zwyrodnieniowo-wytwórczych.

Najczęstsze przyczyny zespołu bow-huntera:

• Pewne anomalie w budowie zarówno tętnicy kręgowej, jak i mięśni, które położone są w tej okolicy. Ograniczenie przepływu może wynikać z obecności dodatkowych pasm łącznotkankowych;
• Anomalie w budowie górnych kręgów szyjnych;
• Osteofity, czyli wyrośla kostne, które zazwyczaj pojawiają się wraz z rozwojem zmian zwyrodnieniowych w kręgosłupie;
• Niestabilność czaszkowo-szyjna na poziomie C1-C2, czyli nadmierna ruchomość pomiędzy kręgami. Segment C1-C2 odpowiada aż za połowę całościowej rotacji odcinka szyjnego. W wyniku niewydolności więzadeł jeden z kręgów może poruszać się nadmiernie podczas ruchu odcinka szyjnego, co wpływa na ograniczenie przepływu w tętnicy kręgowej. Niestabilność najczęściej pojawia się po urazach szyi, ale także u pacjentów z nieprawidłową budową tkanki łącznej. Jednym z częstszych zespołów genetycznych wpływających na większą elastyczność więzadeł jest zespół Ehlersa-Danlosa.
• Ucisk tętnicy na niższych poziomach może mieć związek ze znacznymi zmianami zwyrodnieniowymi;
• Przerost mięśni w odcinku szyjnym.

Zespół bow-huntera- objawy

W przypadku zespołu bow-huntera pacjent zazwyczaj czuje się dobrze, kiedy głowa jest w pozycji neutralnej. Objawy pojawiają się podczas rotacji szyi w jedną ze stron. Ich nasilenie może być skrajnie odmienne- od delikatnych zawrotów głowy do bardzo poważnych objawów neurologicznych.

Możliwe objawy zespołu bow-huntera:

• Zawroty głowy;
• Nudności, wymioty;
• Ból głowy;
• Wrażenie oszołomienia;
• Problemy ze wzrokiem (mroczki przed oczami, problem ze skupieniem wzroku na przedmiocie, podwójne widzenie, ograniczenia pola widzenia mroczki);
• Oczopląs;
• Zaburzenia równowagi;
• Szumy uszne;
• W poważniejszych sytuacjach utrata przytomności objawy udaru mózgu.

Diagnostyka zespołu bow-huntera

Pacjent, u którego pojawiają się objawy sugerujące ucisk naczyń domózgowych, zazwyczaj ma wykonane szereg badań: RTG, MRI, Tk, Dopller czy angioTk. U części pacjentów powyższe badania mogą pokazać pewne nieprawidłowości w budowie kostnej lub schorzenia mogące świadczyć o ucisku podczas rotacji głowy. Musimy jednak pamiętać, że są to badania statyczne, a jak wiemy do ucisku naczynia w zespole bow-huntera dochodzi w trakcie ruchu. Złotym standardem w diagnostyce powinno być zatem angio- TK wykonywane w rotacji odcinka szyjnego. U wielu osób pomocne może być także badanie Dopplerowskie wykonane w konkretnych ustawieniach odcinka szyjnego.