Czas przekwitania to okres bardzo trudny dla kobiety. Liczne dolegliwości niejednokrotnie zmuszają do wizyty u specjalisty. Z pewnością słyszeliście o uderzeniach gorąca, zmęczeniu, zmiennych nastrojach, czy nawet depresji… Niestety to nie jedyne z problemów. Niektóre kobiety odczuwają także napięcie, ból w stawach i mięśniach. Przyczyną dolegliwości, które pojawiają się w czasie menopauzy, są zmiany, jakie zachodzą w organizmie kobiety w tym dość trudnym okresie. Mechanizm tego zjawiska jest dość złożony, niemniej jednak główną przyczyną objawów są tu wahania hormonalne.

Dlaczego menopauza wpływa na ból i sztywność nóg?

W okresie przekwitania bóle stawów i napięcie mięśni mogą pojawiać się praktycznie w całym ciele. Jak już wiecie, wszystkiemu winne hormony. W okresie menopauzy dochodzi do drastycznego spadku estrogenów. Podobne objawy mogą pojawiać się także u niektórych młodszych pacjentek w drugiej połowie cyklu menstruacyjnego, kiedy naturalnie występuje zmniejszenie ilości hormonów. W ciąży poziom estrogenów jest wysoki, co sprawia, że wiele kobiet zapomina o różnych dolegliwościach.

Dlaczego spadek ilości estrogenów powoduje bóle nóg? Po pierwsze, w wyniki dość skomplikowanych mechanizmów wahania hormonalne mają wpływ na modulację bólu i pojawiania się nadwrażliwości bólowej. Mówiąc inaczej, układ nerwowy jest bardziej podatny na bodźce, a kobieta odczuwa różnorodne dolegliwości, których dawniej nawet nie zauważała. Co więcej, estrogeny biorą udział w metabolizmie mięśni, wpływają na ich budowę i siłę. Pacjentki w okresie przekwitania często zauważają zatem, że mięśnie stają się słabsze, a ćwiczenia fizyczne przynoszą rezultat po dłuższym czasie niż dawniej.

Nagły spadek estrogenów wpływa także na strukturę kolagenu, głównego budulca struktur naszego narządu ruchu. Ma on także znaczenie w zaburzeniach gospodarki wodnej organizmu. Pojawiające się odwodnienie to kolejny czynniki doprowadzający do niespecyficznych bólów mięśni i stawów. Co więcej, wahania hormonalne mają wpływ na zaburzenia krążenia, co może powodować zmęczenia nóg i obrzęki. W związku z różnorodnymi reakcjami organizmu na spadek estrogenów pacjentki w okresie menopauzy często zmagają się z zespołem niespokojnych nóg objawiającym się bardzo nieprzyjemnym uczuciem rozpierania w mięśniach kończyn dolnych w czasie spoczynku, które zmusza do ciągłego poruszania nogami.

Zmniejszenie ilości estrogenów wpływa także na poziom magnezu w organizmie, co często doprowadza do dodatkowych objawów. Pacjentka może doświadczać skurczy, drętwienia, mrowienia i nadreaktywności układu nerwowego. Takie deficyty dodatkowo wpływają na zwiększanie odczuwania bólu i pojawienie się sztywność mięśni.

Estrogeny pełnią także rolę przeciwzapalną, dlatego ich spadek może wpływać na pojawianie się stanów zapalnych w organizmie. Niektóre pacjentki zauważają, że w okresie menopauzy zaczynają odzywać się różne bóle obszarów, które były problematyczne wiele lat temu. Niestety w czasie przekwitania dużo częściej pojawiają się także różnorodne schorzenia ortopedyczne np.: zapalenie kaletki podbarkowej, zamrożony bark, bólu okolicy krętarza większego, dolegliwości bólowe kręgosłupa, czy stawów kolanowych.

Chciałabym zwrócić Waszą uwagę na jeszcze jedną chorobę, fibromialgię, która pojawia się częściej u dojrzałych kobiet. W wyniku pewnych zaburzeń w ośrodkowym układzie nerwowym dochodzi do rozregulowania mechanizmów odpowiadających za kontrolę bólu. Pacjenta może odczuwać zatem bóle różnych obszarów ciała, także nóg, które nie mają podłoża w uszkodzeniu tkanki. Więcej na ten temat przeczytacie w moim poprzednim artykule.

Jak rozpoznać, czy ból nóg jest związany z menopauzą?

Pacjentki w okresie przekwitania często zgłaszają ból, sztywność, napięcie występujące praktycznie w całych nogach. Niejednokrotnie objawy obejmują także pośladki i kręgosłup, a kobieta ma wrażenie jakby cała miednica i kończyny dolne zesztywniały. Dolegliwości mogą być szczególnie dotkliwe rano. Często pacjentki potrzebują więcej czasu na rozruch także po dłuższym siedzeniu.

Opisywane przeze mnie dolegliwości pojawiające się w okresie menopauzy często wywołują u kobiet lęk przed poważnymi chorobami. Czy obawa jest uzasadniona? I tak, i nie. Bez dwóch zdań ból zawsze jest sygnałem alarmowym. Okres menopauzy to czas, kiedy warto szczególnie wnikliwie przyjrzeć się swojemu zdrowiu, ponieważ w tym wieku częściej pojawiają się pewne choroby. Jeżeli kobieta doświadcza bólu kończyn i kręgosłupa, do lekarza należy udać się niezwłocznie w przypadku pojawianie się tzw. czerwonych flag, o których przeczytacie w moim kolejnym artykule. W sytuacji, gdy ból kończyn dolnych pojawia się w trakcie chodzenia, może być spowodowany np. stenozą kanału kręgowego lub chorobą niedokrwienną tętnic. Co więcej, W wieku 50-60 lat często dają o sobie znać zmiany zwyrodnieniowe stawów.

Ból i sztywność kończyn dolnych pojawiające się w okresie przekwitania nie zawsze zwiastują poważne choroby, a ich przyczyną mogą być właśnie wahania hormonalne. Jest to zjawisko w pewnym sensie naturalne. Pamiętajcie także, że takie dolegliwości mogą występować nawet kilka lat przed zakończeniem okresu. Już wtedy dochodzi do spadku ilości estrogenów. Niespecyficzne bóle kończyn dolnych mogą występować także u kobiet nawet wiele lat po przekwitaniu. Dzieje się tak, ponieważ zmiany, jakie zachodzą w strukturze kolagenu, mogą mieć trwały charakter. Pamiętajcie, że im szybsza reakcja, tym większa szansa na ustąpienie objawów.

Kiedy możemy podejrzewać, że ból nóg jest związany z menopauzą? Po pierwsze, musimy wykluczyć inne potencjalne przyczyny dolegliwości. Żeby to zrobić, nie obejdzie się bez wizyty u specjalisty. Podstawą jest wywiad i badanie pacjenta, które lekarz lub fizjoterapeuta przeprowadza w gabinecie. Ocena charakterystycznych objawów i dodatkowe testy kliniczne stawów, mięśni i nerwów są podstawą do wykluczenia innych przyczyn objawów.

Warto także zaznaczyć, że w przypadku bólów związanych z przekwitaniem dolegliwości zazwyczaj obejmują znaczny obszar kończyn dolnych. Ból i sztywność pojawia się także w pośladkach, łydkach, a nawet kręgosłupie. W przypadku, gdy dolegliwości lokalizują się w jednym ograniczonym obszarze np. tylko w pośladku, kolanie lub tylko w jednej łydce, zazwyczaj musimy szukać innej przyczyny bólu.

Jak walczyć z bólem nóg spowodowanym menopauzą?

Decyzja o leczeniu z pewnością zależy od nasilenia dolegliwości. Jeśli ból jest tak mocny, że uniemożliwia funkcjonowanie, czasami lekarze decydują się na leczenie farmakologiczne. Niektóre kobiety stosują hormonalną terapię zastępczą, jednak ze względu na fakt, że podawania hormonów w jakimś stopniu zwiększa ryzyko nowotworów, obecnie obserwuje trend w kierunku stosowania takiego leczenia tylko, jeżeli jest niezbędne.

Przydatna może okazać się także wizyta u fizjoterapeuty. Pacjentki bardzo dobrze reagują na różnorodne techniki pracy na tkankach miękkich, które zmniejszają napięcie i pozwalają zmniejszyć dolegliwości. Bardzo ważna jest także aktywność fizyczna. Regularny ruch o umiarkowanych charakterze powoduje lepsze dokrwienie tkanek i pozbycie się bólu. W przypadku uczucia sztywności w stawach wykonujemy techniki mobilizacyjne oraz ćwiczenia rozciągające. Wszelkie działania oczywiście dobieramy do konkretnego przypadku. Tak jak pisałam wcześniej, w czasie menopauzy niejednokrotnie pojawiają się różnorodne schorzenia ortopedyczne, dlatego pracując z pacjentką po 50-60 roku musimy dokładnie przeanalizować sytuację.

Jeśli podejrzewacie zatem, że Wasze bóle nóg mogą mieć związek z menopauzą, w pierwszej kolejności udajcie się do lekarza. Następnie warto skontaktować się z fizjoterapeutą, który oceni Wasz narząd ruchu i dobierze odpowiednie postępowanie.