Odczuwasz napięcie szyi? Możliwe, że pojawia się one także w potylicy, karku, barkach i odcinku piersiowym? Masz problem z ułożeniem głowy na poduszce? Masz wrażenie, że ruchy Twojej szyi są ograniczone? W dzisiejszym artykule postaram się opisać najczęstsze przyczyny takich dolegliwości. Wyjaśnię także, w jakiej sytuacji pojawiające się uczucie sztywności odcinka szyjnego powinno nas szczególnie zaniepokoić.
Kiedy napięcie szyi powinno nas szczególnie niepokoić?
Większość pacjentów bagatelizuje odczucia napięcia w szyi, a do lekarza zgłasza się w momencie, gdy dolegliwości są już bardzo uciążliwe. Jeśli weźmiemy pod uwagę objawy o umiarkowanym nasileniu, zazwyczaj ich przyczyny nie są bardzo poważne, nie zagrażają naszemu zdrowiu czy życiu. Oczywiście w niektórych przypadkach uczucie sztywności i napięcia może zwiastować poważniejsze choroby, jednakże zazwyczaj towarzyszą mu wtedy dodatkowe objawy, których bagatelizować nie możemy.
Po pierwsze, z lekarzem zawsze należy skonsultować się, jeśli sztywność i/lub ból pojawia się po urazie odcinka szyjnego. Nie mówię tu tylko o poważnych wypadkach. Pamiętajcie, że czasem nawet z pozoru nieznaczne szarpnięcia szyi mogą doprowadzać do uszkodzeń aparatu więzadłowego. Warto wiedzieć, że niewłaściwie leczone urazy odcinka szyjnego mogą wpłynąć na pojawienia się niestabilności np. w obrębie górnych segmentów szyjnych.
Niepokojąca jest także sytuacja, kiedy sztywność i napięcie odcinka szyjnego występuje razem z wysoką gorączką, bólami mięśniowo-stawowymi, nudnościami i wymiotami. Takie objawy wymagają natychmiastowej interwencji, ponieważ mogą być związane z krwotokami lub zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych. Objawem, który powinien zawsze być skonsultowany, jest także ból pojawiający się nocy i zaburzenia neurologiczne tj. osłabienie siły mięśniowej czy ból promieniujący od szyi w kierunku kończyny górnej. Więcej na temat objawów alarmowych, czyli tzw. czerwonych flagach przeczytacie w moim wcześniejszym artykule.
1. Schorzenia odcinka szyjnego
Większość schorzeń ortopedycznych w obrębie odcinka szyjnego będzie powodowało ograniczenie ruchomości i wtórne zwiększenie napięcia w obrębie mięśni. Dlatego, jeśli powyższe objawy pojawiają się cyklicznie lub towarzyszą Wam non stop przez kilka ostatnich miesięcy, powinniście udać się do fizjoterapeuty.
Sztywność i ograniczenie ruchomości odcinka szyjnego może pojawiać się także w wyniku szybko rozwijającego się znacznego stanu zapalnego inaczej nazywanego stanem ostrym. Jak wygląda takie zaostrzenie objawów? Wyobraźcie sobie sytuacje, gdzie wykonujecie nagły i gwałtowny ruch głowy, po którym odczuwacie silny ból w szyi. Macie wrażenie, jakby doszło do naciągnięcia struktur w jej wnętrzu. W ciągu kilku godzin ból nasila się, szyja sztywnieje i pojawia się silne napięcie uniemożliwiające poruszanie głową. Stan ostry może także pojawić się rano, co często jest wynikiem przeciążenia, do którego doszło dzień wcześniej. W przypadku niektórych pacjentów zapalenie rozwija się w czasie długotrwałej pozycji siedzącej. Najczęstszą przyczyną takiego zaostrzenia objawów są uszkodzenia w dyskach międzykręgowych (tzw. dyskopatia), a także zmiany zwyrodnieniowe stawów międzykręgowych. Poważniejsze patologie występują dużo rzadziej.
2. Stres a napięcie szyi
Jak wiemy, przewlekły stres wpływa negatywnie praktycznie na cały organizm. Jedną z częściej pojawiających się reakcji pierwotnych niezależnych od naszej woli jest nadmierne napięcia mięśni. Mechanizm ten pozwalał człowiekowi pierwotnemu na przetrwanie. Zauważcie, że wiele tysięcy lat temu stres był związany z ucieczką czy pogonią za zwierzyną. Człowiek pierwotny stresował się w konkretnych sytuacjach, które były związane z późniejszym ruchem. Pojawiające się napięcie mięśni pozwalało zatem na szybszą i skuteczniejszą reakcję.
Współczesny stres jest zupełnie inny, niemniej jednak reakcje naszego organizmu podobne. Kiedy pojawia się sytuacja stresowa, dochodzi do napięcia mięśni, jednakże zazwyczaj nie mamy możliwości natychmiastowego rozładowania. Zazwyczaj tłumimy emocje i dalej znajdujemy się w pozycji statycznej. Przewlekły stres powoduje zatem wzmożone napięcie i co za tym idzie ból różnych obszarów ciała, także okolicy odcinka szyjnego. Zauważcie, że niektórzy ludzie w sytuacji dużego stresu podświadomie wykonują gwałtowne ruchy, np. uderzają pięścią w stół, próbując w ten sposób rozładować pojawiające się napięcie. Regularna aktywność fizyczna pozwala na rozładowanie stresu i pozbycie się bólu mięśni.
3. Nieprawidłowa pozycja szyi i głowy
Z pewnością słyszeliście, jak ważna jest prawidłowe ustawienie naszej głowy np. w trakcie siedzenia. Wiele osób przyjmuje pozycję zwieszoną, zaokrągla barki, ustawia głowę w tzw. protrakcji. Z biomechanicznego punktu widzenia taka postawa dużo bardziej obciąża struktury kręgosłupa. Sprawa nie jest jednak tak prosta, jak mogłoby się wypadać. Obecnie pojawia się coraz więcej głosów i prac badawczych kwestionujących ten związek. Głosy naukowców nie są zgodne.
Myślę, że temat postawy jest dość złożona. Nie powinniśmy nadmiernie skupiać się na przywracaniu pewnych wzorcowych ustawień odcinka szyjnego, ponieważ każdy z nas ma inną budowę kręgosłupa. Najprawdopodobniej większym problemem jest długotrwałe przebywanie w jednej niezmiennej pozycji, stres, nieprawidłowy oddech oraz ogólny brak ruchu. U wielu osób ból pojawia się w momencie, gdy zaczynamy regularną naukę lub pracę, przyjmując długotrwałe przymusowe pozycje, do których nasza szyja nie jest przyzwyczajona. Warto zwrócić także uwagę, że niektórzy pacjenci w trakcie wielogodzinnej pracy przy komputerze w stresie mają tendencję do unoszenia barków, co po jakimś czasie wywoła duże napięcie w całym karku. Wszystkie te elementy powodują gorsze odżywienie kręgosłupa oraz wzrost napięcia mięśniowego. U większości pacjentów z bólem odcinka szyjnego każda zmiana pozycji jest wartościowa i powoduje odciążenie struktur kręgosłupa.
Pamiętajcie, że postawa jest wypadkową wielu elementów. Po pierwsze, zależy od uwarunkowań genetycznych, czyli budowy stawów, więzadeł i mięśni. Po drugie, jest zależna od czynników socjopsychologicznych. Nie powinniśmy zatem przeceniać jej wpływu, a skupić się bardziej na nieprzyjmowaniu długotrwałych niezmiennych 
3. Problemy ogólnoustrojowe
Nasze ciało jest jednością. Wiele różnorodnych dysfunkcji ogólnoustrojowych może powodować objawy także w narządzie ruchu. W kontekście napięcia szyi i karku warto zwrócić uwagę na niedobory mikroelementów szczególnie magnezu, wapnia i witaminy D. Zachęcam do zapoznania się z moim poprzednim artykule, gdzie opisuje problem niedoborów i wzmożonej pobudliwości układu nerwowego.
Napięcie szyi może być także związane z infekcjami i różnego rodzaju innymi patologiami w obrębie struktur i narządów położonych w tym rejonie; zatokach, tarczycy, węzłach chłonnych, a nawet gardle. Może być także związane z napięciami, które pojawiają się w wyniku dysfunkcji innych narządów np. układu pokarmowego. Nie bez znaczenia jest tu nerw błędny, który stanowi połączenie pomiędzy trzewiami a odcinkiem szyjnym. Coraz więcej osób zmaga się z fibromialgią, dość tajemniczą chorobę, która powoduje uogólniony ból narządu ruchu. W początkowej fazie bardzo często dolegliwości bólowe i napięcie pojawia się w odcinku lędźwiowym i szyjnym. Więcej na temat fibromialgii przeczytacie w moim kolejnym artykule.
4. Dysfunkcje stawu skroniowo-żuchwowego
Stawy skroniowo-żuchwowe pozwalają na ruch naszej szczęki. Niewiele osób wie, że ich dysfunkcje mogą wywoływać nie tylko ból w okolicach szczęki, ale także ból promieniujący do głowy, odcinka szyjnego i karku. Dysfunkcja stawów skoroniowo-żuchwowych może objawiać się także ograniczeniem ruchomości otwierania żuchwy oraz uczuciem przeskakiwania i trzeszczenia w trakcie pracy stawu. Wszystkie powyższe zaburzenia powodują wtórne zwiększenie napięcia mięśniowego mięśni głowy, szyi, a nawet karku i barków.
Przyczyny dysfunkcji stawów skroniowo-żuchwowych są bardzo złożone. Oczywiście uszkodzenia mogą być wynikiem urazu czy też wady zgryzu. W kontekście schorzeń tego stawu dużo mówi się także o aspektach psychologicznych, które mogą doprowadzać np. do nawykowego zaciskania szczęki. Nie bez znaczenia są tu także czynnikach hormonalne, genetyczne, a nawet nieprawidłowe ustawienie języka w jamie ustnej.
5. Dysfunkcje stawów obręczy barkowej
Napięcie szyi może być także wynikiem różnorodnych schorzeń w obrębie stawu ramiennego, barkowo-obojczykowego lub mostkowo- obojczykowego, czyli połączeń kości obręczy barkowej. Zależność ta wynika m.in. z bliskiego położenia odcinka szyjnego i barku oraz bezpośredniego połączenia poprzez struktury nerwowe i mięśniowe.
Jeżeli ból pochodzący ze struktur obręczy barkowej jest przewlekły, czyli trwa powyżej 3 miesięcy, dochodzi do wielu mechanizmów, które powodują, że obszar odczuwania bólu i sztywności jest coraz bardziej rozległy. Pacjent może odczuwać już nie tylko okolicę ramienia czy barku, ale także sztywność okolicy szyi, głowy, łopatek i odcinka piersiowego. Naukowcy w różnorodny sposób tłumaczą to zjawisko. Niektórzy mówią o sensytyzacji układu nerwowego, czyli inaczej mówiąc uwrażliwieniu coraz to większego obszaru. Inni rozpatrują takie przenoszenie bólu i napięcia w kontekście powięzi, która jest pewnym połączeniem struktur narządu ruchu.
Jedna odpowiedź
Dobry artykuł!!!